Günümüzde yurtdışında kariyer yapmak sanıldığı kadar zor değil… Çoğu zaman televizyon ekranını ve dergi sayfalarını dolduran başarı öykülerine şahit oluyoruz. Küreselleşen dünya, Avrupa’nın genç nüfusa olan ihtiyacı ve belli ülkelerde belli dönemlerde oluşan nitelikli eleman gereksinimi gibi, bireylerin önünde aslında oldukça geniş bir çerçeve uzanmakta… Bütün bunların gerçekleşmesinde bireylerden beklenen özelliklerin başında ise kendi alanlarında uzman ve deneyimli olmaları geliyor. Bunun dışında çoğunlukla firmaların çalışanlarında olmasını talep ettikleri nitelikler dört ana başlık altında toplanabilir.
Bu başlıklar;
1. Lisanda üst düzey yeterlilik,
2. Sosyal beceriler; yeni iş kültürüne ve iş ortamına uyum sağlayabilme, iletişim yeteneği vb …
3. Bilmeye, kavramaya ilişkin beceriler; problem çözme, karar verme vb…
4. Kişisel beceriler; uyum, esneklik, yenilikçilik vb …
Bu bağlamda, eksik yanlarınızın neler olduğunu öğrenmek ve bunları gidermeye başlamak yapılması gereken ilk iştir; çünkü ister kariyerinizin ortasında bir çalışan, ister yeni mezun olun, her zaman yurtdışında kariyer yapma şansınız vardır. Önemli olan başvurduğunuz firmaların, uluslararası çalışanlardan bekledikleri niteliklere sahip olmanızdır. Bir kariyer danışmanı ya da yurtdışında eğitim almış ve bu konuda bilgisi olan bir tanıdığınızla görüşme ayarlayın. Eğitim almanız gereken konular ve hedefinize ulaşmak için yapmanız gerekenler hakkında en doğru bilgiye sahibi olma yolu budur.
Öncelikle kendi ülkenizde başarılı olmanız gerektiğini unutmayın. Uluslararası bir firmada çalışabilmek için en güvenli yöntem, oraya gitmeden önce kendi ülkenizde kariyer yapmış olmak ve yeterli deneyime sahip olmaktır. Eğer kariyerinizi oluşturmaya yeni başlamışsanız, kendi alanınızda deneyiminiz yeterli düzeyde değildir. Bu eksikliğinizi gidermek için yurtdışında geçerliliği olan ve çalışmayı hedeflediğiniz firmalar tarafından tanınan firmalarda ya da yurtdışında çalışmayı istediğinz firmanın ülkemizdeki şubesinde staj yapmayı deneyin. O firmalardan alacağınız staj belgelerinin ve referans mektuplarının, yurtdışında çalışmak istediğiniz firmaya iş başvurusu yaptığınızda size büyük yardımı dokunacaktır.
Yurtdışındaki staj imkanlarını araştırın. Birçok internet sitesi, dünyanın çeşitli ülkelerinde çeşitli branşlardaki staj imkanlarını, ilgili kitle ile buluşturmakta… Bu tip konularda size yardımcı olabilecek danışman kuruluşlar sayesinde yurtdışında staj olanağı bulmanız çok da zor olmayacaktır. Staj dönemi sonrası bir iş teklifi almak da sizin kişisel başarınıza kalmıştır.
Stajın yanısıra uzmanlaşmak istediğiniz konularda, çalışmak istediğiniz ülkede katılacağınız sertifika programları, sizin için yeni bir şans olabilir. Gitmek istediğiniz üniversitelerin web-sitelerinden kendinize uygun sertifika programları arayabilirsiniz. Teori ile pratiği birleştiren ve akademik bir kariyerden çok, iş öğrenmeye yönelik olan bu programlar, hem sizi alanınız hakkında daha geniş bilgi sahibi yapar, hem de okulun belirleyeceği bir firmada yapacağınız zorunlu staj sayesinde kendinize bir fırsat yaratmış olursunuz. Sertifika/staj sonunda yurtdışındaki hedeflerinize ulaşamamış olsanız bile, ülkenize önemli iş deneyimleri ve son derece gelişmiş bir özgeçmiş ile dönme şansına sahip olursunuz.
Eğer istediğim iş deneyimi diyorsanız, size uygun olan olası işleri, bu işlere başlayabileceğiniz firmaları, hangi ülkelerin sizin için avantajlı olacağını inceden inceye araştırmanız gerekecektir. Ayrıca başvurmayı planladığınız işler için aranan özel yeteneklere ve iş deneyimine sahip olduğunuzdan da emin olmalısınız. Bir önemli nokta da, yurtdışında yakaladığınız iş imkanının size o ülke vatandaşlığı, ülkede oturma izni vb.. özel ayrıcalıkları ne şekilde sağlayacağıdır. Çağımız bilgi çağıysa ve bilgiye internet kanalıyla çok rahat ulaşabiliyorsanız, bu kolaylığı yurtdışı hedefleriniz konusunda bilgilenmek amaçlı da kullanmalısınız. Üye olacağınız e-mail gruplarından işinizle ve yurtdışında çalışmayla ilgili avantajları ve dezavantajları öğrenebilirsiniz. Profesyonel organizasyonlara üye olup, onlardan bilgi edinebilirsiniz. Ayrıca belli dönemlerde düzenlenen yurtdışında çalışma fırsatlarıyla ilgili fuarlardan bilgi edinebilirsiniz. Firmaların kendi web-sitelerinden ve İK sitelerinden size uygun iş ilanlarına online başvuru yapabilirsiniz. Bütün bunlar sizi yurtdışına açan kapılar olabilir.
Kariyerinin ortalarında ve belli bir deneyime sahip olan kişilerin kariyelerine yurtdışında devam etmelerinde en etkili yöntemlerden biri, çalışanlarını yurtdışına yollayan firmalara başvurmaktır. Bu yolla yurtdışına gitmeyi deneme, uzun vadede sonuç verebilen bir yöntemdir. Tabii her zaman o firmada çalışan ve sizden daha deneyimli, daha uzun süreli başka bir çalışanın, yurtdışında çalışma şansını yakalama olasılığı da vardır.
Kendine güvenen girişimciler için etkili bir yöntemse, hedefledikleri ülkede kendi işlerine başlamak olabilir. Bunun için öncelikle kurmak istediğiniz işin, o ülkede nasıl yapıldığını ve yasal prosedürleri öğrenmek için biraz deneyim sahibi olmalısınız. Bunu yaparken bir yandan da varsa dil probleminizi çözmeniz gerekir. Gittiğiniz ülkeye sizin gibi serbest girişimci olarak gelmiş kişilerle bağlantı kurmaya çalışın.
Yurtdışında çalışan ve çalışmak isteyen bireylerin sahip olmaları gereken özelliklerden bir diğeri de azim ve kararlılıktır. Bu özellik eğer Amerika, Avusturalya gibi deniz-aşırı ülkelere gitmek ve orada çalışmak isterseniz daha da önemlidir. Bu ülkelerde iş bulmanın kendisi zaten büyük bir güçlükken, buna ek olarak yazı dizisinin ilk bölümünde bahsedilen kültür farklılıklarından kaynaklanan sorunlar da hayatınızda etkili olacaktır.
Önem vermeniz gereken son nokta da, her zaman herşeyin kötü gidebileceği olasılığıdır. Kişi yurtdışında da kendi ülkesinde olduğu gibi zarar edebilir, firması batabilir ya da çalıştığı firmadaki işinden çıkarılabilir. Bu olasılıklar her girişimcinin göze alması gereken risklerdendir. Bunu bilerek harekete geçmeniz faydanıza olacaktır.
Gerek yurtdışında size yardımcı olan arkadaşlarınız gerekse İK siteleri tarafından herhangi bir işe başvurmuş olun; size gönderilen cevap mektubunun olumlu olması halinde mülakata hazır olmanız gerekiyor. Bu mülakat muhtemelen yüzyüze olmayacak ve bu durum çoğu aday için bir dezavantaj yaratacaktır; yani telefon, video konferans ya da e-mail yoluyla gönderilen sorular yardımıyla değerlendirileceksiniz. Bu nedenle hem yeni tip mülakat teknikleri içeren bir mülakata girmenin sıkıntısını hissetmemeli hem de lisana son derece hakim olmanız gerekmektedir. Bu konuda yapmanız gereken, her mülakat öncesinde yapmanız gerekenlerden çok da farklı değil… Temel kurallar her zaman önceden hazırlık yapmak ve birkaç kere bir arkadaşınızla mülakat provası yapmaktır. Size sorulabilecek muhtemel sorulara çalışmalı ve kendinizi o ülkenin dilinde yeterince ifade edip edemediğinizi ölçmeyi denemelisiniz. Sonuç itibarıyla mülakat hangi şartlar altında yapılırsa yapılsın, esas olan karşı tarafın, sizin boş pozisyon için en uygun aday olduğunuza ikna olmasıdır. Bunu da yeteneklerinizden, başarılarınızdan ve sahip olduğunuz eğitimin size sunduklarından bahsederek yapabilirsiniz. Bütün bunlara ek olarak firma hakkında bilgi edinmeyi ve yeri geldiğinde sorular sormayı da ihmal etmemeniz gerekmektedir. Ülkemizde çok uygulanmamasına rağmen, takip mektupları yollamak yurt dışındaki iş arama sürecinde çok önemli bir yer tutmaktadır. Bu mektuplar, mülakat sonrasında pozisyona olan ilginizin devam ettiğini belirtmek ve işverene kendinizi unutturmamak için yazılır. Buna ek olarak mülakat sonrasında işverene size verdiği şans için teşekkür eden ve yine pozisyona olan ilginizi hatırlatan bir teşekkür mektubu da yazmalısınız.
Son olarak unutulmaması gereken, yabancı bir ülkeye taşınıp orada farklı bir hayat kurmanın oldukça bol planlama isteyen ve herkese göre kimi zorlukları bulunan bir durum olduğudur. İşsiz olarak 3-6 ay orada kalabilmeniz için gerekli maddi olanağınızın ve yeterli vizenizin olması gerekli ilk koşuldur. Ayrıca oraya gittiğinizde sizi karşılayabilecek ve size yardımcı olabilecek tanıdıkların olması avantajınıza olacaktır.
