Deik-Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu

AMAÇ

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu'nun önde gelen amacı, Türkiye'nin yabancı ülkeler ve uluslararası topluluklarla olan ekonomik, ticari, sınai ve mali ilişkilerini izlemek, bu ilişkilerin kurulmasına ve geliştirilmesine yardımcı olmaktır. DEİK bu amaca ulaşmak için sınai işbirliği başta olmak üzere dış ticaret ağının genişletilmesi ve hizmet sektörlerinin yurtdışına açılması gibi iş dünyasına yeni pazar olanakları sağlayacak hedeflere yönelmektedir.

Türkiye ile yabancı ülkeler ve uluslararası topluluklar arasında sektörel temelde iş olanaklarını araştırarak, mevcut olanakların harekete geçirilmesine ve iş fırsatlarının değerlendirilmesine de yardımcı olmayı görev edinen DEİK, Türk ekonomisinin dünya ekonomisi ile bütünleşmesi konusunda çaba harcamaktadır.

DEİK, ürün ve hizmet ticareti konusunda işbirliğinin geliştirilmesi yanında, özellikle Türkiye' deki yatırım ortamının yurtdışında tanıtımı konusunda aktif çalışmalar yürütmekte,  yabancı yatırımcıları Türkiye'de uzun vadeli yatırımlara teşvik etmekte ve Türk işadamları için cazip bölgelerde Türk yatırımlarının artması ve teşvik edilmesi yönünde çalışmaları da sürdürmektedir.

Tüm bu çalışmaları yürütürken "karşı kanatları" ile etkin işbirliği içinde Türk iş aleminin ihtiyaç duyduğu bilgiyi üyelerine iletmeyi görev bilen DEİK, karşılaşılan sorunlar, belirlenecek stratejiler konusunda ise Türk kamu kuruluşlarıyla yakın işbirliği ve iletişim içindedir.

KURULUŞ

1986 yılında kurulan DEİK, 11 Eylül 2014’de çıkarılan 6552 sayılı kanunla yeni bir yapıya kavuşmuş, daha da güçlendirilerek “Türk özel sektörünün dış ekonomik ilişkilerini yürütme” görevini tamamıyla üstlenmiştir. Temmuz 2016 tarihi itibarıyla DEİK’in 104 kurucu kuruluşu, 126’sı ülke bazlı toplam 133 İş Konseyi ve bu İş Konseylerini oluşturan 1.000’nin üzerinde üye firması mevcuttur.

ORGANİZASYON

DEİK, faaliyetlerini 104 kurucu kuruluş ve üyeleri tarafından desteklenerek gerçekleştirir. DEİK organları, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, İcra Kurulu, Denetim Kurulu, İş Konseyleri, Yüksek İstişare Kurulu ve Danışma Kurullarıdır.

Yönetim Kurulu

DEİK Yönetim Kurulu, Genel Kurul tarafından dört yıllık süre için seçilen biri başkan olmak üzere, otuzbeş üyeden oluşur.

İcra Kurulu

İcra Kurulu, Yönetim Kurulunun kendi üyeleri arasından seçtiği oniki üye ile İcra Kurulu Başkanından oluşur. Yönetim Kurulu Başkanı aynı zamanda İcra Kurulu Başkanıdır.

Denetim Kurulu

Denetim Kurulu, DEİK Genel Kurulu tarafından dört yıl süre için delegeler arasından seçilen beş asil ve beş yedek üyeden oluşur.

İş Konseyleri

DEİK’in kurumsal işbirliği tesis etme mekanizması İş Konseyleri’dir. Ülke iş konseyleri, sektörel iş konseyleri ve özel amaçlı iş konseyleri olmak üzere, üç farklı iş konseyi yapısı bulunmaktadır.

İkili ülke iş konseyleri yabancı muhatap kuruluşlarla imzalanan işbirliği anlaşmaları ile kurulmakta olup, ilgili ülkelerle karşılıklı ekonomik ilişkilerin geliştirilmesini hedeflemektedir. Temmuz 2016 itibariyle DEİK bünyesinde faaliyet gösteren 126 ülke ile kurulmuş ikili ülke konseyleri Afrika, Amerika, Asya Pasifik, Avrasya, Avrupa, Ortadoğu ve Körfez olmak üzere, 6 bölge konseyi çatısı altında toplanmıştır.

İş Konseyleri iki kısımdan oluşmaktadır. Bunlardan birisi Türk tarafı, diğeri ise diğer ülkedeki muhatap kuruluştur. Söz konusu muhatap kuruluşlar ilgili ülkelerin özel sektörünü temsil eden kurumlar arasından seçilmektedir. Konseyler her sene düzenli olarak “İş Konseyleri Ortak Toplantıları” düzenlemektedir.

Sektörel ve özel amaçlı iş konseyleri ile bölge konseylerinin her birinin ayrı Genel Kurulu mevcuttur. Konsey genel kurulları her yıl toplanmakta olup, iki yılda bir seçimli genel kurul toplantıları yapılmaktadır. Bu toplantılarda her bir iş konseyinin yürütme kurulu seçilmektedir. Yürütme kurulu üyeleri kendi aralarından İş Konseyi Başkanını seçmekle yükümlüdürler.

İş konseyleri yürütme kurulları, düzenli aralıklarla toplanarak, ikili ve çok taraflı işbirliği fırsatları, sorunlar ve güncel gelişmelerle ilgili değerlendirmede bulunur. Ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi için gerekli olan politikalar, çözümler ve mekanizmalar konusunda Yönetim Kurulunun belirleyeceği ana stratejiler çerçevesinde öneriler geliştirilmesi ve bu alandaki olanakları tespit etmek amacıyla araştırmalar yapılması yürütme kurullarının görevleri arasındadır. İş konseyleri, görev alanına giren konularda tanıtıcı faaliyetlerde bulunur.

Ülkemizin küresel değer zincirindeki konumunun ileri noktalara taşınması ve hizmet ihracatı potansiyelinin geliştirilmesi amacıyla DEİK bünyesinde sektörel iş konseyleri kurulmuştur. Bu çerçevede Sağlık Turizmi İş Konseyi, Eğitim Ekonomisi İş Konseyi, Enerji İş Konseyi, Lojistik İş Konseyi ve Uluslararası Teknik Müşavirlik İş Konseyi faaliyetlerini sürdürmektedir.

Özel amaçlı konsey olarak kurulan Dünya Türk İş Konseyi ise yurt dışında faaliyet gösteren Türk girişimcileri tek bir çatı altında toplamayı, Yurt Dışı Yatırımlar İş Konseyi ise Türk özel sektörünün yurtdışı yatırım dinamiklerini kavrama, yurtdışı yatırımlar sürecinde ortaya çıkan ihtiyaçlara yanıt üretme ve kamu ile yüksek düzeyde eşgüdüm sağlamak için öncü kurumsal yapı olmayı hedeflemektedir.

Yüksek İstişare Kurulu

DEİK’in yıllık faaliyet ve programlarının gözden geçirilmesi ve ülke ekonomik stratejileri ile uyumluluğunun sağlanarak ülkemiz ekonomik menfaatleri doğrultusunda değerlendirilmesi amacıyla Ekonomi Bakanı başkanlığında yılda en az bir kez toplanan ve üyelerinin Bakan tarafından belirlendiği kuruldur.

Danışma Kurulları

DEİK, iş konseylerinin strateji oluşturma faaliyetleri ve sektörel çalışmaları açısından gerekli görülmesi durumunda Yönetim Kurulunun belirleyeceği dış ekonomik ilişkilerle bağlantılı kişi ve kurumlardan oluşturulan geçici nitelikteki kurullardır.

ÇALIŞMA BİÇİMİ

DEİK iki taraflı İş Konseyleri aracılığı ile faaliyet göstermektedir. Yabancı ülkelerde iş dünyasını temsil niteliğine sahip bir muhatap kuruluş ile işbirliği anlaşması imzalanmakta ve  bu kuruluş "karşı kanat" olarak adlandırılmaktadır. Temmuz 2016  itibariyle DEİK bünyesinde 126 ülke ile karşılıklı iş konseyleri kurulmuş durumdadır.

Firmalar doğrudan doğruya ilgi alanlarına giren ülkelerin ya da bölgelerin iş konseylerine üye olmaktadır. Temmuz 2016 itibarıyla, 1000 üzerinde firma DEİK üyesidir.

İş dünyasında kişisel temasların ve tanıtımın rolü ve önemi nedeniyle Konsey faaliyetlerinin önemli bir bölümünü ortak toplantılar ve heyet değişimleri oluşturmaktadır. Ortak toplantılar senede en az bir kez, değişimli olarak Türkiye'de ve "karşı kanat" ülkede yapılmaktadır.

İş Konseyleri her yıl yapılan Genel Kurul toplantıları ile faaliyet politikalarını ve bütçelerini belirler. Genel Kurul iki yıllık bir görev süresi için kendi üyeleri arasından Konsey Yürütme Kurulu'nu, Yürütme Kurulu da kendi içinden bir üyeyi İş Konseyi Başkanı olarak seçer.

DEİK İş Konseyleri dışında bölgesel ve uluslararası kuruluşlarla da işbirliği içindedir. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü bünyesinde oluşturulan İş Konseyi nezdinde Türkiye'yi DEİK temsil etmekte ve konsey faaliyetlerine aktif olarak katılmaktadır. 

DEİK ayrıca, EİK; Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Dünya Bankası (WB), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Asya Kalkınma Bankası (ADB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Çokuluslu Yatırımlar Garanti Kuruluşu (MIGA), Asya Kalkınma Bankası (ADB), Afrika Kalkınma Bankası (AfDB),İslam Kalkınma Bankası (IDB) ve Gelişen Sekiz Ülke (D-8) gibi uluslararası kuruluşlar ile işbirlikleri kurma ve yapılan işbirliği ve çalışmalar aracılığıyla Türk işadamlarına yeni imkânlar yaratma konusunda çaba harcamaktadır.

DEİK uluslararası niteliğe sahip etkinlikler düzenlemeye de özel önem atfetmektedir. Türkİye - ABD İş Konseyi tarafından New York’ta her yıl üst düzey Türk ve Amerikan hükümet ve özel sektör temsilcilerinin katılımıyla Türk ekonomisinin ve iş dünyasının durumunun analiz edildiği ve yatırım fırsatlarının genel bir resminin çizildiği “Yatırım Konferansları” gerçekleştirilmektedir. Türk-Amerikan İş Konseyi’nin diğer bir geleneksel toplantısı da Amerikan - Türk Konseyi (ATC) işbirliğinde 34 yıldır Washington’da düzenlenmekte olan Türkiye - ABD ilişkileri konulu ortak yıllık konferanstır.

Türk ve Alman KOBİ’leri arasında işbirliğinin geliştirilmesi ve karşılıklı ticaret hacminin artırılmasını hedefleyen Türk - Alman Yatırım ve İşbirliği konferansı Almanya’nın etkili kurumlarının desteği ile yapılmaktadır.

Uluslararası finans kuruluşlarını her yıl Londra’da biraraya getiren Londra Finans ve Yatırım Konferansları DEİK’in gerçekleştirdiği geleneksel faaliyetler arasındadır.

Arap dünyası, Türkiye ve diğer ülkelerden üst düzey hükümet temsilcileri, politikacılar ve bankacılık, finans, ticaret ve sanayi sektörü liderlerinden oluşan seçkin bir katılımcı kitlesini biraraya getiren “Türk-Arap Ekonomik Forumu” Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı ve Al Iktissad Wal Aamal Group himayesinde DEİK tarafından düzenlenen bölgesel nitelikli iş ve ekonomi etkinlikleri arasında önemli yer tutmaktadır.

Dış ekonomik ilişkiler kapsamında yer alan konularda strateji geliştirme çalışmaları gerçekleştiren DEİK, hazırladığı raporlarla Türk işadamlarına faaliyette bulundukları ülke ekonomileri hakkında bilgi vermekte ve işbirliği imkânlarını tanıtmaktadır. Ayrıca DEİK, yabancı işadamları için Türk ekonomisi ve DEİK çalışmaları konusunda kapsamlı bilgi sağlayan bir iş portalına da sahiptir. “How to do business: Investors’ Guide to Turkey”, “Turkish Business Outlook”  gibi yayınlar, iş yapma rehberleri ve çeşitli sektörler için raporlar DEİK tarafından hazırlanmaktadır. İnternet platformları da oluşturan DEİK, yabancı öğrencilerin Türkiye’deki yüksek öğrenim imkânları ve Türk üniversiteleri hakkında bilgilendirilmesi amacı taşıyan www.studyinturkey.org.tr, dünya üzerindeki Türk girişimcilerin ortak bir portal üzerinde iletişim kurmalarına olanak sağlayan www.dtik.org.tr, dış dünyanın Türkiye ekonomisi hakkında bilgilendirilmesini hedefleyen www.taik.org.tr  sitelerinin yürütücüsüdür.

DEİK, Dünyadaki güncel gelişmeleri takip ederek, işadamlarına daha zengin bilgiler sunabilmek amacıyla önemli araştırma kurumları ve önde gelen yayın organları ile işbirliği yapmaktadır.

“Etkinlik” kadar, “yetkinlik” odaklı çalışmalara da imza atmayı hedefleyen DEİK dış ekonomik ilişkiler kapsamına giren hizmet ihracatı, karşılıklı yatırımlar, KOBİ’lerin ihracat ve finansman kapasitelerinin artırılması gibi yetkinlik kapasiteleri oluşturmaya ve geliştirmeye yönelik kurumsal girişimlerini çağın dönüşen koşullarına göre durmaksızın yinelemekte; bu işlevleri, Genel Sekreterlik bünyesinde görev yapan deneyimli kadrosu ve DEİK üyeleri arasından oluşturulan “çalışma grupları” aracılığı ile gerçekleştirmektir.