Her yıl hazırlanan çalışma takviminde en merak edilen konulardan biri resmi tatillerdir. Milli ve dini bayramlar başta olmak üzere belirlenen bazı özel günler için resmi tatil ilan edilir. Bununla birlikte resmi tatillerde pek çok sektörde çalışmaya devam edilebilir. Peki, Türkiye’de resmi tatil olarak belirlenen günler nelerdir? Bu günlerde çalışmaya devam edenler için mesai hesaplaması nasıl yapılır? İşveren çalışanının resmi tatil ödemesini yapmazsa ne olur? Sen de bu sorulara cevap arıyorsan işte detaylar…
Resmi tatil ne demektir?
Dini ya da milli olarak ulusal önem arz eden günlerde kamu kurum ve kuruluşları ile okullarda çalışmaya ve eğitime ara verilerek tatil ilan edilir. Özel ve önemli olarak kabul edilen böyle günlere “resmi tatil” adı verilir. Ülkemizde dini ve milli bayramlar ile 1 Ocak, 15 Temmuz, 1 Mayıs gibi günler resmi tatil olarak kabul edilir.
2024 yılındaki resmi tatiller kaç gündür?
Resmi tatillerle ilgili tüm detaylar ve tatil süresi 2429 sayılı “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” ile tespit edilir. Buna göre 2024 yılı itibarıyla belirlenen resmi tatiller ve tatil süreleri şöyle özetlenebilir:
- 30 Ağustos Zafer Bayramı: 30 Ağustos’ta kutlanır ve aynı gün tatil olarak kabul edilir.
- 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı: 19 Mayıs’ta kutlanarak 1 gün tatil yapılır.
- 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı: 23 Nisan’da kutlanarak aynı gün tatil ilan edilir.
- 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı: 28 Ekim günü saat 13.00’te başlar. 29 Ekim günü devam ederek 1.5 gün tatil ilan edilir.
- Yılbaşı: 1 Ocak resmi tatildir.
- Ramazan Bayramı: Arife günü saat 13.00 itibarıyla resmi tatil başlar ve 3.5 gün boyunca devam eder.
- Kurban Bayramı: Arife günü 13.00’ten itibaren tatil başlayarak 4.5 gün devam eder.
- Emek ve Dayanışma Günü: 1 Mayıs’ta kutlanan resmi bir tatildir.
- Demokrasi ve Milli Birlik Günü: 15 Temmuz’da kutlanır ve resmi tatil olarak ilan edilir.
Ulusal bayram ve genel tatil ücreti ne anlama gelir?
Resmi tatiller ulusal bayram ve genel tatil olarak adlandırılır. “Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” çerçevesinde belirlenen ücrete ise “Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti” adı verilir ve çoğunlukla “UBGT ücreti” olarak kullanılır.
Çalışanların resmi tatillerde ya da diğer bir deyişle ulusal bayram ve genel tatillerde çalışıp çalışmayacağı sözleşmeyle belirlenir. İş akdinde çoğunlukla tatil günlerinde ödenecek çalışma ücreti belirlenir. Buna uygun şekilde çalışanlara mesai ücreti ödenir. İş akdi imzalanmadıysa çalışanlar bir saatlik çalışma için iki saatlik ücret alırlar.
İş Kanununun 47. maddesinde kanun kapsamında yer alan iş yerlerinde çalışan işçilere, resmi tatil olarak ilan edilen günlerde çalışmasalar dahi o günün ücreti tam olarak yatırılır. İşçiler bu günlerde çalışırlarsa çalıştıkları her gün için bir günlük ücret yansıtılır. Bunu bir örnekle somutlaştırmak gerekirse bir günlük çalışmanın sonucunda 200 TL kazanan bir işçi düşünelim. Bu işçi ulusal bayram ve genel tatilde fiilen çalışmamış olsa dahi işverenin çalışanına 200 TL ödeme yapması gerekir.
Yarım gün resmi tatil mesai ücreti nasıl hesaplanır?
Dini bayram olarak adlandırılan Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı ile milli bayram olarak nitelendirilen Cumhuriyet Bayramı arifelerinde yarım gün tatil ilan edilir. Mesai bugünlerde 13.00 itibarıyla sona erer. Bu günler resmi tatil olarak kabul edildiği için 13.00’e kadarki süre tam günlük mesai şeklinde kabul edilir. İş yerleri arife günü 13.00’ten başlayıp tatil süresi boyunca çalışanlarına mesai ücreti ödemekle yükümlüdür.
Buna göre ulusal bayram ve genel tatilde işverenler, o gün çalışmayan işçilere bir günlük ücretlerini yansıtmak zorundadır. Bu günlerde tatil yapmayıp çalışmaya devam eden işçilere ise bu ücrete ek olarak bir günlük mesai ücreti daha ilave edilir.
Bayram mesai hesaplaması nasıl yapılır?
Çalışanların yıl içerisinde en çok merak ettiği dönemlerden biri de bayram tatilleridir. Bayramda tatil yapmayıp çalışmaya devam eden işçilerin ücret durumu her yıl merak konusu olur. Bayram mesaisine dair hesaplama özel bir formülle yapılır. Buna göre çalışanın aldığı maaş 30’a bölünerek 2 ile çarpılır. 2024 yılı itibarıyla asgari ücret 20.002.500 TL olarak tespit edilmiştir. Bu durumda asgari ücret karşılığında çalışan bir işçi bayram mesaisine karşılık olarak günlük 1.333.470 TL ücret alır.
Resmi tatil hafta sonuna denk gelirse hesaplama nasıl yapılır?
Bayram mesaisi resmi tatil olarak kabul edilir. Bu nedenle çalışanlara özel bir ödeme yapılır. Bayram mesaisinin hafta sonuna denk gelmesi durumunda çalışanlara günlük mesai ücretinin 1.5 katı oranında ek ücret ödenmesi gerekir.
Resmi tatillerde çalışmak zorunlu mudur?
Resmi tatillerde çalışmaya dair öne çıkan konulardan biri de bu günlerde çalışmaya devam etmenin mecburi olup olmadığıdır. İşverenlerin çalışanlarla yaptığı iş akdinde aksi belirtilmediği sürece bu günlerde çalışmaya dair bir zorunluluk bulunmaz. Yani resmi tatillerde mesai zorunluluğuna dair işveren ile çalışan arasında bir fikir birliğinin olması gerekir.
İşveren resmi tatil mesai ücretini ödemezse ne olur?
Resmî tatillerde mesai ücreti ödenmesi zorunludur. Yasal olarak minimum bir günlük çalışmanın karşılığında ilave bir günlük ücret ödenmelidir. Ancak iş akdiyle bu oranda artış ya da düşüş görülebilir. Resmî tatillerde mesai ücreti ödenmezse çalışanlar haklı fesih hakkını kullanarak iş sözleşmesini sona erdirebilir.
Ulusal bayram ve genel tatil ücretinde faiz uygulanır mı?
Kısaca UBGT olarak adlandırılan ulusal bayram ve genel tatillerde çalışılması durumunda hak edilen ücretler normal çalışma ücretiyle beraber ödenir. Çalışanlar UBGT günlerinde mesai yapmasına rağmen hak ettikleri ücretler normal maaş ödemelerine yansıtılmadıysa yapılmayan her ücret için gecikme faizi uygulanması gündeme gelir. Bu durum İş Kanunu’nun 34. maddesinde “Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.” şeklinde ifade edilir. Sonuç olarak resmi tatillerde çalışmaya rağmen maaş gününde yapılmayan ödemeler için mevduata yansıtılan maksimum faiz oranları yansıtılarak ek ücret hesaplaması yapılır.
Ulusal bayram ve genel tatil ücretinde zaman aşımı
Ulusal bayram ve genel tatil zamanlarında çalışan işçilerin hak ettikleri mesai ücretlerini belirli bir süre içerisinde işverenden talep etmesi gerekir. Talep etmedikleri takdirde zaman aşımı gündeme gelerek hak kaybı söz konusu olabilir. UBGT ödemelerinde zaman aşımı süresi 5 yıldır. 5 senelik süre ücretin ödenmesi gereken tarih itibarıyla başlar. Zaman aşımı süresi her ulusal bayram ve genel tatil için ayrıca belirlenir.
UBGT alacağı için dava söz konusu ise dava açıldığı tarihten başlamak üzere geriye doğru son 5 sene içindeki UBGT ücretleri hesap edilir. İş akdinin devam etmesi bu sürenin başlamasına dair herhangi bir mani oluşturmaz.
UBGT ücreti almaya hak kazanan çalışanların ek ücretlerinin işveren tarafından ödenmemesi ya da bir kısmının ödenmesi durumunda çalışanlar dava açma hakkına sahiptir. Bununla birlikte öncelikle dava koşulu olan arabuluculuk faaliyeti gerçekleştirilmeli, uzlaşmaya varılamaması halinde dava için iş mahkemelerine başvurulmalıdır.
Kaynakça: 1