Kendini başkalarıyla kıyaslamak, kendi potansiyelini gölgede bırakmana neden olabilir. Gerçek başarı, başkalarının hızında değil, senin içten gelen ilerleyişindedir. Peki, bu kıyas döngüsünden nasıl çıkabilirsin? Hadi gel, birlikte bakalım...
Sosyal medyada, çevrende ya da okulda herkesin çok iyi ilerlediğini görünce içinden “Ben neden böyle değilim?” diye sorduğun oldu mu? Hele ki üniversite sınavı gibi stresli bir dönemdeysen, bu düşünce seni kolayca etkisi altına alabilir; ama durup bir düşün: Kendini başkalarıyla kıyaslamak gerçekten adil mi? Aynı yolda yürümeyen insanların hızını karşılaştırmak, seni kendi potansiyelinden uzaklaştırır.
Kıyaslamak neden bizi geriye çeker?
Kıyaslama yaparken genellikle odaklandığımız nokta sonuçtur. Karşımızdaki kişinin hangi şartlarda, nasıl bir süreçten geçerek o sonuca ulaştığını görmeden, sadece ulaştığı noktaya bakarız. Bu da gerçekçi olmayan karşılaştırmalar yapmamıza neden olur.
- Herkesin imkânları, çevresi, destek sistemi farklıdır. Kendi yolculuğunu başkasınınkine göre değerlendirmek, kendi başarılarını görmezden gelmene yol açar.
- Sosyal medyada şahit olduğun ya da etrafından duyduğun başarı hikâyeleri, genellikle sadece “iyi” kısmı gösterir. Hatalar, düşüşler ve mücadelelerin gösterilmesi genelde tercih edilmez.
- Sürekli başkalarıyla kıyaslandığında, zamanla kendi yeterliliğini sorgularsın. Bu da motivasyonunu düşürür ve gelişimini yavaşlatır.
Gerçek başarı nedir?
Toplum genellikle başarıyı; yüksek notlar, birinci tercihe yerleşmek ya da ödül kazanmak gibi somut sonuçlarla ölçer. Oysa gerçek başarı, kişisel gelişiminle ve kendi hedeflerine ne kadar yaklaştığınla ilgilidir.
Başarıyı yeniden tanımla:
- Kendi ilerlemeni kıyasla: Dünkü halinle bugünkü halin arasında gelişme varsa, bu başarıdır.
- Süreç odaklı düşün: Sadece sonuca değil, gösterdiğin çabaya, öğrendiğin becerilere ve kurduğun alışkanlıklara da değer ver.
- Kendine özgü hedefler koy: Başkasının değil, senin için anlamlı olan hedefler belirle. “Herkes hukuk, tıp istiyor” diye değil, sen ne istediğini bilerek karar ver.
Sağlıklı bir zihinsel duruş geliştir
Kendini kıyaslama alışkanlığı yerine, kendine destek olan düşünme biçimlerini geliştirebilirsin. Bunun için:
- Kendini tanıyarak güçlü ve gelişime açık yönlerini objektif olarak fark et.
- İlerlemeni kaydet. Küçük de olsa her gelişimi yaz, görselleştir. Bu seni motive edebilir.
- Sahip olduklarına odaklanmak, başkalarında olmayan şeylere değil, kendi hayatındaki olumlu yönlere dikkatini çeker.
Kendi yolculuğuna saygı duy
Her insanın gelişim temposu farklıdır. Bazı öğrenciler erkenden hedeflerine ulaşırken, bazıları biraz daha uzun bir yoldan geçebilir, ama bu, onların daha fazla ya da daha az başarılı olduğu anlamına gelmez. Asıl mesele sürece sabırla, istikrarlı bir şekilde devam edebilmektir.
“Başarı, hızlı koşmak değil; koşarken yönünü şaşırmamaktır.”
Unutma: Kim olduğun, ne kadar süre çalıştığın ya da hangi yoldan geçtiğin sadece sana özeldir. Bu yüzden başarıyı, başkalarının tempolarıyla değil, kendi iç pusulanla ölçmelisin.
Kendinle sağlıklı bir rekabet kur
Kendini başkalarıyla kıyaslamak yerine, kendinle sağlıklı bir rekabet kurmayı dene. Yani kendinin en iyi versiyonu için çabala. Bu, gelişimini destekler ve seni yıpratmadan motive eder.
Bunu nasıl yapabilirsin?
- Her hafta kendine küçük ve gerçekçi hedefler koy (örneğin “Bu hafta paragraf netlerimi 3 artıracağım.”)
- Hedefe ulaştığında kendini takdir et.
- Başarısız olduğunda kendine yüklenme, sadece stratejini gözden geçir.
Kıyaslamayı yarışa değil, ilham kaynağına dönüştür
Kimi insanlar seni korkutabilir ya da seni geride hissettirebilir; ama onların başarısını “tehdit” olarak değil, ilham olarak görmek mümkün. “Onlar yaptıysa, ben de yapabilirim” bakış açısı motive edici olabilir.
Kendi ışığını gölgede bırakma
Her birey kendi yolculuğunun kahramanıdır. Başkalarının hızına, yönüne ya da başarısına takılmak seni sadece yavaşlatır. Senin asıl gücün, kendi hızınla, kendi yolunda ilerleyebilmekte saklıdır.
“Sen kendi yolunun yıldızısın. Başarını başkalarıyla değil, kendi ilerlemenle ölçmeyi unutma!”
Konuk Yazar: Dr. Kerem Çetinkaya
Klinik Psikolog
