Girdiğimiz büyük ya da küçük birçok sınavdan sonra aklımıza “Keşke şu şekilde cevaplasaydım.” “Keşke daha fazla çalışsaydım.” gibi cümlelerin gelmesi durumunu tecrübe etmişizdir. Bu durum bazen kötü hissettirebilir ve başa çıkmakta zorlanabilirsin. Peki bu durumla nasıl başa çıkabiliriz?
Durumu kuş bakışından değerlendir
İlk duyduğunda tuhaf gelmiş olabilir, ancak nedir bu kuş bakışı değerlendirmek? Olayın bir parçası olmaktan ziyade bir gözlemleyi şeklinde değerlendirmek demektir. Pişmanlık duyduğun şeyler neler? Bu hataları yapmak ne kadar yaygın? Gerçekten bu hatalar bu kadar büyük mü? Gerçekten kafandaki kadar kötü bir durum mu? Başka bir arkadaşın bunları anlatmış olsaydı ona neler söylerdin?
Kendini yargılama
Kendine acımasız bir şekilde yaklaşmak ve yargılamak sana yardımcı olmaz. Her insan hata yapabilir ve bu düşünce gerçekçi bir bakış açısıdır. Aşırı karamsar bir düşünme biçimi, aşırı iyimser bir düşünme biçimi kadar gerçeklikten uzaktır; ancak karamsarlık, çoğu zaman daha gerçekçiymiş gibi algılanır. Kendi üzerine kurduğun baskıyı azaltmak rahatlamaya yardımcı olabilir. Unutma herkes hata yapabilir, sen de yapabilirsin.
Duygularına izin ver
İçindeki kötü hissin bitmesi için yapılması gereken en önemli şey, o hissi hissetmektir. Yemeği yemeden bitiremeyiz değil mi? Duygularla ilgili yanlış anlaşılan durumlardan biri hep iyi olanları hissetme ve kötü hisleri değiştirme çabasına girmek gerektiğidir. Ancak duygularımızın hepsi birer sinyaldir ve bizi korumak için vardır. Hepsi bize bir şeyler anlatmaya çalışır. Üzüntü aslında bu sınava verdiğin önemden doğuyor. Sence de bu sınava bu önemi vermen çok normal değil mi? Bazen bizi duygunun kendisinden çok o duyguyu hissetmekten kaçma çabası yorabilir. Olumsuz duygular en az olumlu duygular kadar size ait ve seni korumak için var. Duyguların sandığın kadar korkutucu olmayabilir. Hüzne izin verdikten sonra içinde kaybolmak yerine yavaş yavaş geçtiğini görebilirsin.
Şu an elinden ne geldiğine odaklan
İstediğin her şeyi yapamamış olabilirsin ve bu kötü hisler doğurabilir. Bu hisleri yaşamak kesinlikle çok önemli, ancak içinde boğulmamak gerekli. Bir süre sonra şu düşünceyi aklımıza getirmeye çalışmalıyız. “Bazı şeyler istediğim gibi gitmemiş olabilir, ama ben şu an bunun hakkında ne yapabilirim?” Kendine kötü davranmak seni çözüme götürmez, ancak yapıcı bir şekilde yaklaşarak bu soruya cevap vermek ve sonrasında iyi hissedeceğin aktivitelere odaklanmak bu duygularla baş etmende yardımcı olabilir.
Hatalarını öğrenme alanı olarak görmeye çalış
Durumu gözlemlediğinde, hata olarak gördüğün durumların yarattığı duygularla baş etmek hakkında düşündük. Peki, bu süreç bittiğinde ne yapabiliriz? Yaptığımız hatalar her zaman kötü algılanmamalıdır. Çünkü her biri bir öğrenme fırsatıdır. Özellikle yaş bu kadar gençken gelişmemiz gerekir. Gelişmek için öğrenmek gerekir ve hata yapmak kadar güzel bir öğrenme yöntemi olmadığını ilerledikçe göreceksin. “Bu hatayı neden yaptım? Ne yapmış olsaydım bu hatayı yapmazdım?” Eğer bu duruma bakış açını değiştirip çözüm odaklı ilerlersen kendini daha iyi hissedebilirsin.
Destek almaktan çekinme
Hayatta karşımıza çıkan zorluklar, duygusal durumlar karşısında sana en çok yardım edebilecek yöntemlerden biri çevrenden alacağın destektir. Bu destek ailenden, arkadaşlarından ya da öğretmenlerinden gelebilir. Seninle benzer durumlarda bulunan arkadaşlarından ya da çoktan geçtiğin yollardan geçmiş aile ya da arkadaşlarından yardım almak kendini iyi hissetmeni sağlayabilir. Unutma, bu duygularla baş etmekte çok zorlandığını fark edersen her zaman profesyonel bir destek alabilirsin.
Konuk Yazar: Arzu Şahin – Psikolog
