Yükseköğretim Kurumları Sınavının ardından adaylar cevaplamış oldukları sorulara göre, net puanlarını eşit ağırlık, sayısal, sözel ya da dil puan türüne göre bir hesaplama yapabilirler. Üniversite puan hesaplama sürecinde ayrıca üniversite adaylarının diploma notu veya ortaöğretim başarı puanlarına yönelik bilgileri de dikkate almaları beklenir.
Sınava giren adaylar öncelikle YKS 1. oturumundaki soru gruplarını çözerler. Burada, temel yeterlilik testindeki (TYT) Sosyal Bilimler, Türkçe, Temel Matematik ve Fen Bilimlerine yönelik sorular yer alır. YKS 2. oturumu olan alan yeterlilik testinde (AYT) ise üniversite adayları kendi alanlarına yönelik farklı gruplarda soruları cevaplarlar. Sosyal Bilimler 1 ve 2, Matematik, Fen Bilimleri sorularının yanı sıra Yabancı Dil soruları da alan yeterlilik değerlendirmesi kapsamında yer alır. 2022 yılından itibaren kaldırılan üniversite baraj puanı dolayısıyla adayların TYT’de 150, AYT’de ise 180 puan barajına takılmadan, bu testlerdeki başarıları bir yükseköğretim programına yerleşmelerinde yeterli olacaktır.
Bir önceki yıl gerçekleştirilen üniversite sınavı sonuçlarına göre belirlenen taban puanları, üniversitelerdeki program türlerine göre de farklılık gösterir. 2 yıllık meslek yüksekokulları ya da yüksekokullar kapsamında eğitim veren 2 yıllık üniversite taban puanları da fakülte eğitiminin verildiği 4 yıllık üniversite taban puanları gibi değişiklik gösterecektir. TYT oturumu ile alınan puana bağlı olarak yapılacak 2 yıllık ön lisans programları tercihlerinde, bu programların taban puanlarının dikkate alınması gerekir. Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda alan yeterlilik testindeki ilgili puan türüne göre soruları cevaplayan adaylar da 4 yıllık lisans programı tercihleri için bir önceki yıla ait lisans puanları taban puanlarına göre tercihlerini yapabilirler. Tercih etmek istedikleri üniversitelerin ilgili bölümlerindeki taban puanları farklı yılları dikkate alarak karşılaştırabilirler. Bu karşılaştırma sırasında birbirini takip eden yıllara göre, bölümün puanına yönelik bir değerlendirmede de bulunabilirler. Kendi puanları ve başarı sıralamaları ile birlikte, tercih edecekleri bölümün taban puanını da bir arada görebilirler.
Yerleştirme sınavının ardından, üniversite tercih hazırlığı döneminde adaylar, öğrenim görmek istedikleri programlara yönelik, bazı üniversitelerde yer alan farklı bölümlerde taban puan bilgisinin yer almadığını görebilirler. Taban puanın olmaması, bir önceki yıl bu programa herhangi bir yerleştirme yapılmadığı, dolayısıyla programın yeni bir program olduğu anlamına gelir. Böyle bir durumda adaylar, ilk kez öğrenci alımı gerçekleştirecek programları tercih listelerine ekleyerek bu bölümleri de tercih edebilirler.
Üniversite adayları, hazırlık sürecinde tercih etmek istedikleri mesleklere bağlı olarak farklı alanlarda puanlar alırlar. Sözel, sayısal, eşit ağırlık ya da yabancı dil puanları adayları farklı meslek gruplarına yönlendirir. Her bir puan türüne göre tercih yapılacak olan alan da değişiklik gösterecektir. Örneğin, sözel puan türünde adaylar ön lisans ve lisans programları kapsamında tercih yapabilirler. Arkeoloji, Sanat Tarihi, Coğrafya Öğretmenliği, Görsel İletişim Tasarımı gibi bölümler 4 yıllık lisans programları olarak sözel puan türüne göre öğrencilerini almaktadır. Sözel bölümler taban puanları incelenmek istendiğinde, bu bölümler başta olmak üzere aynı alanda birçok farklı bölümün puanları değerlendirilmelidir.
Sayısal bölümler taban puanları çerçevesinde incelendiğinde ise başta Tıp ve Mühendislik olmak üzere, Veterinerlik, Diş Hekimliği, Eczacılık, Fizik Öğretmenliği gibi sayısal puan türünde tercih edilecek bölümler dikkate alınmalıdır. Sayısal puan türüne göre 2 yıllık ön lisans programlarında da yine taban puanlarına göre tercih yapılmaktadır. Daha çok doğrudan mesleğe yönelik eğitimin verildiği meslek yüksekokulu programları arasında yer alan Bankacılık ve Sigortacılık, Biyokimya, Çocuk Gelişimi gibi programlar da sayısal taban puanı türüne göre öğrenci almaktadır.
Üniversite adayları Hukuk, Psikoloji, Uluslararası İlişkiler, Sınıf Öğretmenliği, İşletme, İktisat gibi bölümlerde öğrenim görmek istiyorlarsa, eşit ağırlık puan türündeki bu bölümlerin tercih kılavuzunda yer alan taban puanlarına göre bir sıralama yapabilirler. Eşit ağırlık puan türüne göre 2 yıllık bir ön lisans programında öğrenim görmek isteyenler ise Arıcılık, Moda Tasarımı, İşletme Yönetimi gibi programları tercih edebilirler.
Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na dil puan türünde giren adaylar Dilbilimi Bölümü başta olmak üzere İngilizce Öğretmenliği, İngiliz Dili ve Edebiyatı gibi bölümlerde öğrenim görebilirler. Bu bölümlerde eğitim almak isteyen adayların, ilgili programların taban puanlarını ve başarı sıralamalarını dikkate alması beklenir.
Üniversite tercih döneminde adaylar, tercih etmek istedikleri üniversitelerin taban puanlarını ve başarı sıralamalarını tercih kılavuzları aracılığıyla öğrenebilirler. Örneğin, Ege Üniversitesi’nde puan türüne göre, ilgili alanda öğrenim görmek isteyen adaylar, öncelikle Ege Üniversitesi taban puanları konusunda bir araştırma yapmalıdır. Üniversitedeki tercih edilecek bölümlerin başarı sıralamalarını da inceleyen adaylar tercih listelerini bu bilgilere göre hazırlayabilirler. Aynı şekilde Akdeniz Üniversitesi taban puanları ve Boğaziçi Üniversitesi taban puanları da bu üniversitelerde eğitim almak isteyen üniversite adayları tarafından ÖSYM verileri aracılığıyla öğrenilebilir. Adaylar bu üniversitelerle birlikte Türkiye’de ve KKTC’de yer alan üniversitelerdeki çeşitli bölümlerin taban puanlarına göre tercihlerini yapabilirler.
ÖSYM’den alınan bilgilerde taban puanların yanı sıra tavan puan bilgisi de yer almaktadır. Taban puanların dışında, bir önceki yıl ilgili programa ilk olarak yerleşen adayın puanı ise tavan puan olarak ifade edilmektedir. Tavan puan bölümü tercih eden en yüksek puanlı adayın puanını temsil etmektedir.
2022 üniversite taban puanları, 2021 yılında yapılan Yükseköğretim Kurumları Sınavı sonucuna göre belirlenir. 2023 yılı taban puanları için ise adayların 2022 yılı verilerini dikkate alması gerekir. Üniversite adayları, taban puanlara yönelik en doğru bilgiyi almak için ÖSYM verileriyle birlikte, bu konuda profesyonel bilgi sağlayan Kariyer.net tarafından hazırlanan tercih motoru sayfasını da ziyaret edebilirler. Üniversite taban puanları, başarı sıralamaları, eğitim türü, bölüm türü, eğitim dili, eğitim süresi gibi ayrıntılı bilgileri de Kariyer.net adresinden öğrenebilirler.
