Şan Bölümü

Şan Bölümü, ses eğitimi sanat ve biliminin incelenmesidir. Şarkının öğretiminde kullanılır ve şarkının ne olduğunu, şarkının nasıl çalıştığını ve şarkı tekniğinin nasıl doğru bir şekilde gerçekleştirildiğini tanımlamaya yardımcı olur.

Şan eğitimi ya da küresel anlamda bilinen adıyla vokal pedagojisi, vokal yapmanın fizyolojik sürecinden farklı türlerden veya tarihsel dönemlerden şarkıların yorumlanmasının sanatsal yönlerine kadar geniş bir yelpazede şarkı söylemeyi kapsar.

Şan eğitimi sayesinde öğrenciler bir müziğin tanımlanması, okunması, analiz edilmesi ve edinilen bilgilerin başkalarına öğretilmesi hususlarında kapsamlı bilgi edinirler. Bu eğitim, 4. sanat olarak ifade edilen müziğin çok yönlü bir rehberi olarak sunulur.

Şan, üniversitelerde Güzel Sanatlar Fakültesi ya da doğrudan Konservatuarlarda eğitimi verilmekte olan 4 yıllık bir lisans bölümüdür. Bu bölümde eğitim görmek için bir yaş sınırı bulunmaz.

Şan yatay geçiş bölümleri üniversitelere göre değişkenlik gösterebilir. Bölüm 4 yıllık bir lisans eğitimi verdiği için Şan DGS geçiş bölümleri bulunmaz.

Şan bölümünü okuyabilmek için öncelikle Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nın (YKS) ilk oturumu olan Temel Yeterlilik Testi’nden (TYT) hesaplanmış bir puana sahip olmak gerekir. Bu bölüm yalnızca özel yetenek sınavı ile öğrenci kabul etmektedir ve her üniversite bu sınavı kendi bünyesinde gerçekleştirmektedir. Bu yüzden, her üniversite gerçekleştireceği özel yetenek sınavını üniversiteye ait internet sitesinden ilgililere ilan eder. Özel yetenek sınavının içeriği ve değerlendirmesi kurumlar arasında farklılık göstermekle beraber yazılı sınav, mülakat ve performans sınavı gibi adımları içerebilir. Performans Sınavı olarak da adlandırılabilen özel yetenek sınavı için çalgı çalma, eser seslendirme ve temel müzik bilgisi konularında hazırlık yapmak gerekebilir. Bu aşamada sınavın yanı sıra üniversitelere bazı belge ve dokümanların sunulması gerekebilir. Kesin kayıtların gerçekleşebilmesi nüfus cüzdanı gibi demografik belgeler ve TYT sonucu gibi akademik dokümanların yanı sıra vakıf üniversitelerinde ön kayıt için bir ücret de istenebilir. Özel yetenek sınavı ve diğer adımlar için TYT’den sonraki 2 ay boyunca kurumların internet siteleri takip edilmelidir. Bunun yanı sıra üniversitelerin çağrı merkezleri yoluyla bilgi edinilmesi mümkündür.

Üniversitede şan eğitimi almayı amaçlayan ve Şan Bölümü yetenek sınavı konusunda başarıya ulaşan aday öğrenciler;

• Şarkı Sözü ve Diksiyon,
• Solfej,
• Müzik Tarihi,
• Koro,
• Müzik Analizi,
• Sahne Şarkısı Literatürü,
• Sahne,
• Şan,
• Sesin Oluşumu ve Korunması,
• Opera,
• Klasik Türk Müziği,
• Çağdaş Müzik,
• Piyano,
• Nota,
• Anatomi,
• Fizyoloji,
• Şarkı Söylemenin Fiziksel Süreçleri,
• Nefes Teknikleri,
• Fonetik,
• Diksiyon,
• Vokal Rezonans,
• Ses Projeksiyonu,
• Artikülasyon,
• Vokal kaydı
• Sostenuto ve Legato,
• Vokal Teknikleri,
• Şarkı Ögeleri,
• Vokal Sağlığı ve Şarkı Söylemeye İlişkin Ses Bozuklukları,
• Opera,
• TSM,
• Ses Sınıflandırması

Gibi konular üzerine 8 yarıyıllık eğitim süreleri boyunca eğitim alacaklardır. Dersler sayesinde öğrencilerin vokal tekniklerini kullanması ve geliştirmesi, sesle ilişkili vücut organlarını koruması, eser seçkilerini çeşitlendirmesi ve sahne becerilerini profesyonelleştirmesi sağlanır. Geneli pratiğe dayalı bu dersleri başarı ile tamamlayan ve varsa bitirme projelerini eksiksiz teslim eden öğrenciler “Şan Anasanat Dalı Lisans Diploması” elde etmeye hak kazanırlar.

Şan anasanat dalı mezunları kariyerlerine ses sanatçısı olarak;

• Opera,
• Türk Halk Müziği Korosu,
• Türk Sanat Musikisi Korosu,
• Kişisel veya Grup Müzik,
• Müzikal,
• Karnaval,
• Müzik Stüdyosu

Gibi seçeneklerde değerlendirebilir. Seslendirme sanatçısı iş ilanlarında bu seçenekler bulunmaktadır. 

Günümüzde sahne önü çalışanları başta olmak üzere hemen herkes için gereklilik haline gelen diksiyon alanında da diksiyon eğitmeni iş fırsatlarını değerlendirebilirler. Bu alanda sınıf içi ve bire bir eğitmenlik yapma şansları bulunur. Onun dışında vokal koçu olarak;

• Vokal Eğitimi,
• Aktör Ses Eğitimi,
• Spiker Ses ve Diksiyon Eğitimi,
• Tiyatro Aktörü Ses Eğitimi,
• Kültür ve Gençlik Merkezlerinde,
• Halk Eğitim ve Sanat Atölyelerinde

eğitmen olarak yer alabilirler. Vokal koçu iş imkanları bunlarla sınırlı değildir. Ayrıca pedagojik formasyon ile birlikte MEB’e bağlı kamu sektörü eğitim kurumlarda her seviyeden öğrenciye müzik öğretmenliği yapabilirler. Özel sektörde de müzik öğretmeni iş imkanlarından yararlanabilirler. Mezuniyetlerinden önce stajyer müzik öğretmeni olarak görev yapanlar Şan çalışma alanları hakkında bilgi edinebilirler. Şan staj yerleri bu anlamda meslek deneyimi kazanma konusunda önemlidir. Bu kurumlarda müzik tarihinden ünlü eserlere, yetenekli bestecilerden temel müzik bilgisine kadar geniş bir yelpazede eğitim hizmeti verirler. Yine devlet orkestraları ve korolarında istihdam sağlayabilirler. Bu alanda akademik olarak ilerleme imkanı da bulunmaktadır. Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı’na katılan ve üniversitelerin aradığı diğer şartları sağlayanlar lisansüstü eğitimlere başvurabilirler. Lisansüstü veya doktora eğitimleriyle birlikte daha yetkin hale gelen mezunlar, kariyer hayatlarında avantaj elde edebilirler. Eğitiminin ardından akademide kalmak isteyen mezunlar öğretim görevlisi veya öğretim üyesi olarak üniversitelerde bulunabilirler.

Şan Anasanat Dalı diplomasına sahip kişiler yalnızca ses ve enstrüman gerektiren performanslarda yer almamaktadır. Kimi mezunlar sahne önü veya arkasındaki reji faaliyetlerinden, festival ve organizasyonlardaki teknik detaylardan sorumlu olarak da istihdam edilmektedir.

Devlet kurum ve kuruluşlarında söz konusu olan iş imkanlarından faydalanabilmek için mezunların Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS)’ndan yeterli puanı elde etmesi beklenmektedir. Ses sanatçısı olma prosedürlerini ilgili kurumlardan araştırman önerilir.

Şan Bölümü mezunları, şarkı söylemenin tanımını yapar, ardından birbirinden farklı vokal teknikleri ile şarkı söylerler ya da vokalist adaylarına gerekli ses eğitimlerini vererek, şarkı anında seslerini verimli kullanmaları konusunda fayda sağlarlar.