Sektördeki en büyük ve prestijli projelere imza attıklarını söyleyen Sistem Yapı İnsan Kaynakları ve İdari İşler Müdürü M. Akif Duman, haksız rekabetten şikayetçi.
Sizce şu an şirketinizin bulunduğu sektör ne durumda?
Sektörde bir yatırım daralması var. Türkiye’nin son 2 yılda yaşamış olduğu büyüme, inşaat sektörüne özellikle bizim uzmanlık alanımıza yansımadı. Ayrıca 2005 bütçesinde, 2004 yılında olduğu gibi bu tip yatırım projelerine ayrılan ödenek kısıtlıdır. Yatırımlar adeta durma noktasına geldi. Üst yapı konut projelerinde yaşanan bazı gelişmeler sektörün büyüme oranını yansıtmıyor.
Şirketinizin sektör içindeki konumu nedir?
Şirketimiz sektörün öncüsü konumunda olup hem dünyadaki teknolojik gelişmeleri yakından takip etmekte hem kendi teknolojisini geliştirmektedir. Sektöründe Türkiye’deki en çok projeyi Sistem Yapı yapmıştır. Bu sayı 200’e yakındır. Aynı zamanda Sistem Yapı, sektöründeki büyük projelerin, prestijli projelerin de en fazlasına imza atan şirkettir. Aynı başarıyı yurt dışında da göstermek amacıyla 2003 yılında yurt dışı projeler için hazırlık çalışmaları başlatmış, 2004 yılında yurt dışında da ihaleler kazanmıştır. Zaten vizyonumuz da budur.
Sektörün en önemli sorunu sizce nedir?
Yeterli finansmanın ayrılamaması; yatırımların çok yavaş uygulamaya konmasına neden olmakta, bu da pazardaki hareketi daraltmaktadır. Bu bilinen soruna ek olarak kısıtlı sayıdaki yatırımlar için bu konuda yeterli teknik bilgi ve uygulama tecrübesine sahip olan olmayan pek çok yüklenicinin istekli olması da haksız rekabet sorununu doğurmaktadır. Yeni İhale Kanunu da bu soruna henüz bir çözüm getirememiştir. Bu konuda kanundaki en ufak açıklar değerlendirilerek neredeyse günlük şirketler kurulmakta ve bu şekilde ihalelere katılan firmalara rastlanmaktadır.
İşveren idarelerin, şirketleri değerlendirme konusunda, kanun nedeni ile elleri bağlı kalmakta, özel kesim ise bu tür yatırımları kanuni zorunluluk nedeni ile yaptığından, olabilecek en düşük maliyet ile işi halletme düşüncesinde olduğundan, yukarıda bahsedilen haksız rekabet desteklenmiş olmaktadır. Kamu ihalelerinde kanunun yarattığı olumsuzlukların biran önce giderilmesi gerekmektedir. Özel sektör için çözüm, elbette çevre bilincinin ülkemizde özümsenmesinin sağlanmasıdır ama bunun bir süreç olacağı düşünülürse hangi miktarda olursa olsun bir takım kaynaklar harcanarak yapılmış veya yapılacak yatırımların işe yarar yatırımlar olmaları, hem yatırım sürecinde hem de işletme sürecinde iyi bir denetimle sağlanmalıdır. Doğru teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilmiş olan tesisler işletme döneminde bir takım önlemler ile teşvik edilmelidir. Örneğin amacını gerçekleştiren tesislerin enerji giderlerinde indirim sağlanması gibi önlemler, yatırımcı kuruluşları doğru teknolojiyi seçme uygulama konusunda teşvik edecektir. Özet olarak bir taraftan uluslararası teknolojiye eş kalitede tesisler yapmayı amaç edinen şirketlerimiz ile diğerleri arasında ayırımın bir şekilde farkına varılmasının sağlanması gerekmektedir.
Şirketinizde kaç kişi çalışıyor?
Şirketimizde çalışan personel sayısı 184’tür. Bu sayının % 20’si idari kadro elemanlarından, % 80’i ise teknik kadro elemanlarından oluşmaktadır. Türkiye’nin seçkin üniversitelerinden mezun 80 mühendis bu kadro içerisinde yer almakta, bunların yarısı merkezde kalan yarısı da taahhüt işlerin gerçekleştiği proje gruplarında yer almaktadır. Ayrıca proje bazında yapmış olduğumuz tesislerin bulunduğu iller de bölgesel olarak o bölgede mavi yakalı personel istihdam edilmektedir. Projenin büyüklüğüne göre bu sayı 100 ile 350 arasında değişmektedir.
Şirketinizin organizasyon yapısını anlatabilir misiniz? Hangi departmanlarınız var, ne gibi görevler yürütüyorlar?
Şirketimizin organizasyon yapısı hakkında bilgi vermeden önce şirketimizin Türkiye’de sahip olduğu prestij ve uzmanlık alanında sahip olduğu know-how hakkında da bilgi vermek isteriz. Şirketimiz bir sistem grubu şirketi, grubun en büyük şirketi, 33 yıllık mazisi olan bir inşaat taahhüt firmasıdır. Ancak taahhüt firması olmakla beraber bir uzman mühendislik firmasıdır. Özellikle arıtma prosesleri alanında çevre teknolojisi ve montaj, endüstriyel tesisler konusunda uzmanlaşmış bir firmadır. Çevre koruma bilincinin dünyada ve Türkiye’de giderek önem kazanmasıyla, 1978 yılında su ve atık su arıtma bölümünü kurarak bu alanda öncü firmalardan biri olmuştur. 1999 yılında gerçekleştirdiği yeniden yapılanma ile kurumsallaşma yolunda büyük adımlar atan ISO9001 Kalite Yönetim Sistemi’ne geçmiş, OHSAS 18001 yönetim süreci faaliyetlerini tamamlamaya çalışan Sistem Yapı, çalışma alanını 3 uzmanlık alanına ayırmıştır. Bunlar İnşaat ve Teknolojik Montaj, Çevre Teknolojileri Grubu, İşletme Grubu’dur (her türlü arıtma tesisinin işletmeciliği).
Organizasyon yapımız da yukarıda ifade etmiş olduğumuz üç çalışma alanı dikkate alınarak belirlenmiştir. Genel müdüre bağlı olarak üç ana grup ve bu grupların altında departman yapılandırması ile organizasyon şemasını oluşturmuştur: İş Geliştirme ve Teklif Grubu, Teknik Hizmetler Grubu, Mali ve İdari Destek Grubu.
İş Geliştirme ve Pazarlama, Teklif Müdürlükleri İş Geliştirme Teklif Grubu altında yapılandırılmıştır. İnsan Kaynakları ve İdari İşler Müdürlüğü, Ticaret Müdürlüğü, Mali İşler Müdürlüğü, Sistem Geliştirme ve Kalite Yönetim Bölümleri Mali ve İdari Destek Grubu altında yapılandırılmıştır. Tüm merkez teknik takımlar, tüm operasyon birimleri, işletmeler ve şirketin almış olduğu taahhüt işlerin bağlı olduğu proje grupları, Teknik Hizmetler Grubu altında yapılandırılmıştır. Grupların başlarında ilgili genel müdür yardımcıları ve onların altında da takım liderleri hiyerarşik olarak yapılandırılmıştır.
Ancak önemle şunu ifade etmek isteriz ki dikey gibi, prizma gibi görünen bu organizasyon yapısı şirket kültürünün getirmiş olduğu pozitiflikler sayesinde yatay bir organizasyona iş eylemleri sırasında dönüşüyor. Biraz da personelin ağırlıklı mühendis olması, proje bazlı olmasının getirileri bunlar. Anlaşılacağı gibi yeri geldiğinde bir departmandaki uzman mühendis genel müdürle, genel müdür yardımcısı ile beraber çalışabiliyor, görüşebiliyor.
Uzun vadede şirket adına planlarınız neler?
Sistem Yapı’nın vizyonu, çevre koruma ve yenilenebilir enerji konularında en son teknolojileri takip edip müşteri, çalışan, paydaş ve işbirliği yaptığı diğer tüm kuruluşların memnuniyetini hedefleyerek sunduğu ekonomik çözümlerle, yurt içinde olduğu gibi, yurt dışında da yapımcı ve işletmeci olarak bir firma olmaktır. Şirketimiz bu doğrultuda gerek yurt içinde gerekse yurt dışında faaliyetlerini sürdürmektedir.
Şirketinizde çalışacak adaylarda ne gibi özellikler arıyorsunuz?
Şirketimizde çalışacak adaylarda aradığımız özellikler aynı zamanda eleman alım sürecimizde izlediğimiz stratejileri de kapsamaktadır. Adayların yeterlilikleri bizim için önem ifade etmekteyse de yeterliliklerle birlikte yeteneğinde göz ardı edilmemesine dikkat etmekteyiz.
Şirket personelinin demografik profiline bakıldığında üniversite mezunlarının oranı yüzde 80 civarında. İşe alım süreçlerimizde özellikle personelin iyi düzeyde yabancı dil bilmesi zorunludur. Şirketimizde çalışacak adayların temelde bazı yeterliliklere sahip olması gerekiyor: Yenilik ve değişime açıklık, kaliteli sonuçlara yönelme, müşteri odaklılık, analitik düşünme, iletişim, takım çalışması, zaman yönetimi, prosedürlere uyma.
Günümüzde uzmanlaşma büyük önem ifade etmektedir. Yapmış olduğumuz projeler ağırlıklı teknolojik montajlı taahhüt işler olduğundan piyasadan bu konularda uzmanlaşmış mühendisleri istihdam etmekteyiz ya da uzmanlık alanımızdaki projelere genç mühendisleri yetiştirilmek üzere değerlendirmekteyiz. Bu nedenle işe alım süreçlerinde değerlendirme merkezine yönelik bir çalışma sistemine geçmeyi düşünüyoruz. Bu sistemin içinde klasik mülakat ve yetkinlik bazlı görüşmelerin dışında geliştirilmiş araçlar da kullanarak doğru adayları tespit etmek ve şirketimize kazandırmak istiyoruz. Bu araçlar davranışların mesleğe uygunluğunu ölçen araçlardan tutun da yönetsel yeterliliklerini ölçen araçlara kadar var.
Sektörde kariyer yapmak isteyen adaylara neler önerirsiniz?
Eskiye nazaran işlerinin daha zor olduğunun onlar da bizim kadar farkındalar. Biz bizimle çalışan ekibimize başarının sırrını üç madde başlığı altında verdik. Burada kariyer yapmak isteyen adaylara da aynı şeyleri öneriyoruz. Talep, yani istedikleri pozisyon için gerçekten isteyip istemediklerini iyi sorgulasınlar. Herkesten önce kendi yaptıkları işe kendileri saygı duysunlar. Onun gerektirdiği disiplini oluştursunlar. Şirket prosedürleri varsa bunlara uymakla beraber daima geliştirme anlamında sorgulayıcı olsunlar. Sürekli gelişmeden yana olsun. Çalışmış olduğu işte uzmanlaşmaya gitsinler. Şirkette sürekli olmayı benimseyip kariyer planlaması için de hedefleri olsun. Kendilerini sürekli eğitsinler. Donanım anlamında mutlaka adaylarımız donanımlarını gözden geçirsinler. Çok iyi yabancı dil bilmek veya 2 dil bilmek, bazı programları iyi düzeyde kullanmak, bazı eğitimleri almış olmak daima avantajlı olmalarını sağlayacaktır.
İnsan Kaynakları Departmanı’nızın işleyişinden bahseder misiniz? İşe alım, performans değerlendirme süreçleri nasıl işliyor?
Şirketimizde uluslararası şirketler düzeyinde bir uygulamanın olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Ana fonksiyonlar olarak işe alım süreçlerinde, performans yönetim sistemimizde, kariyer planlama ve yedekleme sistemimizde, eğitim planlama ve uygulama, sosyal aktivitasyon uygulamalarında ayrı ayrı proje ve ayrı ayrı bütçelendirmelerle çalışmaktayız. Bazı uygulamalarımızda daha verimli olmak için Türkiye’deki büyük danışman firmalarından “outsource” hizmetleri de almaktayız.
