Süreç her yıl taban puanlarının ve taban başarı sıralarının sıfırlanması ile başlar. ÖSYM’nin yayınladığı tercih kılavuzunda bilgi olarak sana sunulan puan ve sıralama değerleri her zaman bir önceki yıla ait olan değerlerdir. Bu yıl senin ve seninle birlikte sınava giren akranlarının tercihleri ve oluşacak 2023 taban puanları ve 2023 başarı sıralama değerleri gelecek yıl sınava girenlerin referans alacağı veriler olacak.
ÖSYM’nin her yıl bir önceki yıla ait verileri yayınlamadaki amacı bu yıl tercih yapacak adayların sınav sonuç belgelerindeki puan ve sıraya denk doğru ve teknik tercihler yapmalarını sağlamaktır. Ancak her yıl taban puanlar ve taban başarı sıralarının değişmesi de muhtemeldir.
Bir üniversite veya programa ilginin artması ve başarı düzeyi yüksek öğrencilerin fazla tercih etmeleri halinde üniversite ve programların puan ve sıralama değerleri yükselir, tam tersi durumda da puan ve sıralar düşebilir. Bu yüzden puan veya sıralama bakımından daha geniş bir yelpazeden seçimlerini yapmanı tavsiye ederiz.
Genel yerleştirmede puan bir yıldan diğer yıla değişkenliği yüksek olan bir değer olduğundan asla bakmamanı öneririm. Asıl bakman gereken değer başarı sıralamalarıdır. Programların başarı sıralama değerlerinde büyük değişiklikler yaşanmaz. Özellikle devlet üniversitesi programlarının başarı sıralamaları bir yıldan diğerine vakıf üniversitelerine göre daha stabildir.
Eğer bir üniversite ya da bir programa sıra dışı bir yönelim patlaması yaşanmamışsa çarpıcı değişikliklerle karşılaşmazsın. Vakıf üniversitelerinin kısmi ücretli ve ücretli programlarının da kontenjanı yüksek olacağı için onlarda da yıldan yıla çarpıcı değişiklikler olmayabilir. En riskli sıralama dalgalanmaları vakıf üniversitelerinin burslu programlarında yaşanır. Zira burslu programların aldığı öğrenci sayısı o programın toplam kontenjanının yüzde 15’i düzeyindedir.
Başarı sırana göre tercih listene alacağın programların bir kısmı, 2022 başarı sıralamalarına bakıldığında senin sırandan daha önde olabilir. Bunda hiç sakınca yok. Üstelik bunlar senin başarı sınırının üzerinde olmasına rağmen yerleştiğinde seni en çok mutlu edecek programlardır da.
Listene girecek programların çoğunluğu 2022 taban puanlarına göre kendi sıralamana yakın yerlerdeki programlardan oluşmalıdır. Özellikle bu programları sıralarken çok dikkatli davranmanı öneririm, zira büyük olasılıkla bu programlara yerleşme şansın son derece yüksek olacaktır.
Listenin sonunu ise kendi başarı sıranın oldukça altındaki programlardan seçmelisin. Yine bunları sıralarken de hassas ve dikkatli davranman gerekir. Zira yönelimin artması ve puanların yükselmesi durumunda yerleşme şansının en yüksek olduğu programlar bunlardır.
Sıranın sonundaki tercihlerini belirlerken dikkat etmen gereken bir önemli unsur da bu listeye girecek programların hepsinin seni mutsuz etmeyecek programlar olmasıdır. Elbette daha üst tercihlerine giren programlar kadar mutlu etmeyebilir, ama yerleştiğin takdirde eğitim sürecini kesintiye uğratmadan sürdürebileceğin programlar olmalıdır. Zira yerleştiğin an bir sonraki yıl OBP’den gelecek puanının yarısını peşinen kaybetmiş olursun. İster kayıt ol ister olma bu kaybı yaşarsın. Bu da hem bu yılını hem de gelecek yılını zora sokabilecek riskleri barındıran bir hata olur.
Teknik olarak şöyle bir kısa yol tavsiyesi paylaşayım. 24 tercihinin ilk 5-6’sı başarı sıranın yüzde 10-15 daha önünde yer alan programlardan, 10-12’si başarı sırana yakın olan programlardan, kalanları ise başarı sıranın yüzde 30 altına kadar inebileceğin programlardan oluşursa yerleşme şansı yüksek bir liste hazırlamış olursun.
