Stresle ve onun getirdiği sağlık sorunlarıyla nasıl başa çıkıyorsunuz? Problem odaklı mısınız, duygusal mı? İşte size stresle başa çıkmanızda yardımcı olabilecek birkaç ipucu.
İş yaşamında stres ve bu strese bağlı sağlık sorunları yaşamak kaçınılmaz. Stres pek çok faktörün yanı sıra cinsiyete göre de farklı açılardan değerlendiriliyor. Kadınların ve erkeklerin stres kaynakları, onlarla başa çıkma yöntemleri ve çözümleri farklılıklar gösterebiliyor.
Stresin sağlık üzerindeki etkileri birçok faktörden olabiliyor. Bunlardan bazıları:
Başa çıkma yolu
Problemlerle başa çıkmada iki tür yol vardır. Biri problem odaklı diğeri duygusal odaklıdır. Problem odaklı başa çıkma, durumun değişebileceğini farz ederek (problemi çözmeye yönelik kontrolü ele alma stratejileri veya problem çözme yoluyla stres kaynaklarını eleme) genellikle kontrol duygusunu geliştirir, stresi ve sakıncaları azaltır. Duygusal odaklı stresle başa çıkma ise olumlu ve olumsuz sonuçları getirir. Duygusal odaklı stresle başa çıkmanın olumlu yönü, olanlara pozitif açıdan bakabilmektir. Stres yaratan durum değiştirilemez bir durumsa, kişi olanlara olumlu yönden bakmaya çalışarak kendini duruma adapte edebilir. Ancak bu yolun olumsuz yönleri de vardır. Reddetme, kendini suçlama, durumu değiştirmeyi denemeksizin sürekli problem üzerinde düşünme gibi olumsuz tepkiler, kişinin sağlığını etkileyebilir.
Bazı araştırmalar erkeklerin genellikle problem odaklı başa çıkma yöntemini kullanırken kadınların duygusal odaklı yöntemi kullandıklarını gösterse de eğitim ve kariyer işin içine girdiğinde cinsiyet farklılıkları ortadan kaybolur.
Sosyal destek
Sosyal destek ağı yani kişinin sosyal çevresi, iş-ev arasındaki çatışmaları azaltır, iş ve yaşama dair tatmini ve kontrolü arttırırken stresle bağlantılı sağlık problemlerini aza indirir. Kadınlar erkeklere göre sosyal desteğe daha fazla ihtiyaç duyarlar ve bu destekten daha fazla fayda elde ederler.
Kişiliğimizin karakteristik özellikleri örneğin fazla duygusallık veya ruhsal durumun çabuk değişmesi stres kaynaklarına karşı nasıl tepki vereceğimizi etkiler. Örneğin, kendine güveni olmayan insanlar kendilerinden şüphe duyar ve şartlar zorlaştığında çabalarına ve azimlerinde düşüklük görülür ve pes ederler. Teoriler ve araştırmalar gösteriyor ki profesyonel iş yaşamındaki birçok kadın “imposter sendromu” adı verilen rahatsızlıktan muzdarip. Imposter sendromu yaşayan kadınlar entellektüel bir dolandırıcı olduklarını, gerçekte olduklarından daha az ehil olduklarını düşünürler; başarılarını özümseyemezler ve gerçeklerin bir gün anlaşılacağından korkarlar.
Kadınlar stresle ilişkili sağlık problemlerine daha meyillidirler çünkü basit bir şekilde bakıldığında hem iş hem de evde strese neden olacak pek çok nedenle karşılaşırlar. İş hayatındaki kadınların limitli sosyal destek aldıklarını ve imposter sendromu potansiyelini birleştirince, iş hayatında kadınların stresle bağlantılı neden bu kadar sağlık problemi yaşadığını görmek çok da zor değildir.
İş hayatı kadınlar çeşitli zorluklar, bariyerler ve stresle karşılaştırır. Ancak bu zorlukların sağlığınıza zarar vermesini engellemek de sizin elinizde. Amerikalı Psikolog Tara Kuther’ın stresle başa çıkma yolları size yardımcı olabilir.
Ne yapabiliriz?
Birçok şirkette potansiyel çözüm olarak iş yükünü azaltmak için işlerin paylaşması yoluna gidilir. Ancak işyerindeki stres ve buna bağlı sağlık problemleri için cinsiyet farklarını gözeterek şu önerileri yapabiliriz:
• Sosyal destek
Sosyal desteğin faydaları göz önüne alındığında, iş hayatındaki kadınların yaşamlarını yönetmeleri için sosyal desteğe ihtiyaçları vardır. Mentorluk programları gibi formal destek kaynaklarının yanı sıra öğle yemeği grupları, e-mail tartışma forumları iş hayatında kadınlara asistanlık, sıkıntılarını paylaşma anlayışını getirir.
• Başa çıkma yöntemi
Bu kişiye özel bir çözümdür. Stresle başa çıkma yönteminizi yeniden değerlendirin. Problem odaklı ve duygusal odaklı başa çıkma stratejilerini deneyin. Bu ilk başta zorlayabilir ama stres kaynaklarına nasıl tepki verdiğiniz konusundaki yaklaşımınızı değiştirmenize ve bu nedenle ortaya çıkan sağlık problemlerini engellemenize yardımcı olacaktır.
• Ev işleri için yardım alın
Ev işlerinde kendinize bir yardımcı bulun. Ufak görünen işlerin aslında ne kadar zamanınızı aldığını göreceksiniz. Aile bireylerinden de size evdeki günlük işler konusunda size yardım etmelerini isteyin. Bunu stres düzeyinizi arttırmadan yapmaya çalışın.
• Kendinize zaman ayırın
Kendinize zaman ayırmak kulağa hem klişe hem de gerçekten uzak geliyor değil mi? Özellikle de haftanın 50 saati çalışırken bir yandan da evinizle ilgilenirken kendinize zaman ayırmak fikri hiç gerçekçi değil. Ancak günde 20 dakika inzivaya çekilmek rahatlamanızda ve düşüncelerinizi toparlamada büyük fark yaratacaktır. İşle ilgili olmayan bir kitap okumak, günlük tutmak, bulmaca çözmek veya sadece pencereden dışarı bakmak kafanızı dağıtmakta yardımcı olacaktır. Her hafta stresinizi azaltma, strese dayanıklılığınızı yükseltme ve stres kaynaklı sağlık problemlerinizi çözmek için alıştırmalar yapın.
