İş hayatında yetkin ve yetenekli adaylara olan ihtiyaç arttıkça, adayların da kendini geliştirebilecekleri fırsatları gözden kaçırmamalarının önemi artıyor. Atılım Üniversitesi Kariyer Planlama ve Ortak Eğitim Koordinatörü Selin Tefil, yüksek lisans yapmanın kariyer hayatına etkisini yazımızda anlatıyor.
Hayat genel olarak bir mücadeleden ibaret öyle değil mi? Üniversite dönemi biter, sonra iş arama ve bulma maratonu başlar. İş bulduktan sonra da gelişim, yükselme, maaş gibi yeni maratonlar başlar. Bu yolculukta hedeflerini belirlemiş olanlar biraz daha tökezlemeden ilerler.
Yeni mezunların bazılarının kariyer planları çok net bir şekilde iş hayatına yönelirken, bazıları da yüksek lisansla eğitim hayatına devam etmeyi düşünebilir. Bunun nedeni akademik bir kariyer planı olabileceği gibi, iş hayatında bir adım önde olmak istemek de olabilir. Neden ne olursa olsun, geleceğini planlamak isteyen biri, atacağı adımları hedef odaklı atmalı ve bu adımların sonuçlarını aşağı yukarı hesaplamalıdır.
Temel olarak sosyal, fen ve sağlık bilimleri enstitüleri çatısı altında bulunan bölümlerde yüksek lisans eğitimi verilir. Kariyer planı dediğimiz şey aslında oldukça bireysel bir konudur. Bu nedenle adayın hayattan ve kariyerden ne beklediği süreçte belirleyicidir. Bu yüzden ‘tek bir doğru vardır’ demek, uygun olmayacaktır. Eğer yeni mezun bir aday kendisi için bir kariyer planı yaptıysa ve hedefleri belliyse bu hedeflere giden yolda yapması gerekenleri bulması çok da zor olmayacaktır. Bu hedef gerçekten mesleki anlamda akademik kariyer yapmak ise yapılması gerekenler zaten bellidir. Başvurulacak bölüm için gerekli üniversite mezuniyet ortalamasına, ALES ve dil puanına sahip olmak. Daha sonra da üniversitelerin ve programların yüksek lisans başvuru süreçlerini takip etmek gerekir.
Ancak henüz kariyer planı yapmamış adayların yüksek lisansa yüklediği anlam, genellikle iş bulana kadar boş zamanı değerlendirme yönünde olabiliyor. Mezuniyetten sonra eğitimi alınan bölüm hakkında gerekli bilgiye sahip olunsa da iş hayatında uygulamada eksikler olabileceği bir gerçek. Bu nedenle yeni mezunlarda daha çok çabuk ve etkin öğrenme yetkinliği aranır.
Değişen dünya koşullarında, uzmanlık gerektiren konularda daha kapsamlı eğitim veren yüksek lisans programları da iş hayatında artık daha değer görüyor. Bugün profesyonel alanlara hitap eden birçok yüksek lisans programları mevcut. Yüksek lisans, iş hayatına başladıktan sonra da profesyonel ve kişisel gelişime katkı sağlayacak bir yatırım olarak görülmeye devam ediliyor. Bu nedenle hedefe uygun yapılacak bir yüksek lisans, güzel bir kariyer yolculuğunun temel taşlardan biri olabilir.
Mezuniyet sonrası iş hayatına adım attıktan sonra beraberinde çalışma alanına uygun bir programda yüksek lisans yapmak nokta atışı olacaktır. Yüksek lisans yaparken bir yandan pratikteki karşılığını iş hayatında görüyor olmak, derinlemesine bir gelişim kazandırır. Böylece rakipler arasından hızla sıyrılmak ve hayal edilen kariyere ulaşmak daha mümkün olur.
Bir bölümden mezun olduğu halde o bölümün hangi alt disiplininde çalışmak istediğine karar verememiş olan adayların da gönüllü staj programlarına katılmaları faydalı olacaktır. Böylece alan konusunda bir yönelim edindikten sonra, o yönelim doğrultusunda bir yüksek lisans programına kayıt olmak daha faydalıdır.
Dünya Ekonomik Forumu’nun mesleklerin geleceğine dair 2018’de yayınladığı rapora göre, 2022 itibarıyla 75 milyon iş, otomasyona devroluyor ve 133 milyon yeni iş doğuyor. Yeni doğan iş kollarıyla birlikte ihtiyaçlar ve uzmanlık alanları da değişime uğruyor. Bu değişim sürecinde lisansüstü eğitim iş dünyasında tercih edilebilir olmaya yardımcı olabilir. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) verileri Türkiye’de lisansüstü mezunlarının istihdam oranlarının, lisans mezunlarından daha yüksek olduğunu söylüyor.
İş dünyasında yaşanan dönüşüm sürecinin bir parçası olmanın ve tercih edilebilir olmak için lisansüstü öğretiminin önemli olduğu bir gerçektir; ancak tek başına lisansüstü eğitimle hayal edilen kariyer ulaşmak da yeterli değildir. Sonuç olarak iyi bir kariyer planı ile hem yüksek lisans yaparak hem de iş tecrübesi edinerek uzun dönemde hayal ettiğin kariyere ulaşabilirsin.
Yazar: Selin Tefil
Atılım Üniversitesi Kariyer Planlama ve Ortak Eğitim Koordinatörü
