Nedir?
İçindekiler
Dealer nedir sorusuna kısaca, menkul kıymetler alım satım işleriyle uğraşan meslek gurubu cevabı verilebilir. Tam olarak iş tanımını anlayabilmek için menkul kıymetlerin ne olduğuyla ilgili bilgi sahibi olmak gerekir. Menkul kıymetler, yatırım aracı olarak görülebilen belli başlı kıymetli evraklar olarak tanımlanabilir. Bu evraklar ile şirketler veya kişiler ortaklık ve alacak hakkı elde eder. Yatırım amacı olarak satın alınıp sahiplerine dönemsel getiriler sağlar. Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kabul edilen menkul kıymetlerin başında; hisse senetleri, tahviller ve intifa senetleri gelir. Dealer kime denir sorusuna, tüm bu yatırımlarla uğraşan kişilere verilen isimdir cevabı verilebilir. Dealer, kendi adına alım satım işlemi de yapar. Bu meslek dalı Broker ile çoğu zaman karıştırılır. Bu iki mesleğin benzer görevleri bulunur. Broker, dealerdan farklı olarak başkaları adına çalışır. Müşterilerin istekleri doğrultusunda işlem yapabilir. Alıcı ve satıcılar arasında bir köprü görevi görür. Aradaki işlemlerden komisyon alır. Başkaları adına broker mesleğinden sonra edinilen deneyimle birlikte dealer olunabilir. Dealer, “Krupiyer” olarak da bilinir.
Dealer nerde çalışır sorusuna verilecek cevaplar çok çeşitlidir. Ancak genel olarak, yatırım ve finans alanında çalışan kişiler olarak cevaplanabilir. Kendi adına bu işleri yapan kişiler “Trader” olarak da bilinir. Dealer sorumlulukları farklı pek çok iş tanımını içerisinde barındırabilir. Bu alanda çalışan kişiler finans piyasalarında önemli rollere sahiptir. Alım satım işlemleri ile piyasaya likidite sağlarlar. Aynı zamanda piyasa yapıcı görevleri de bulunur. Çalıştıkları kurum adına alış- satış fiyatları arasındaki farktan kâr elde etmeye çalışırlar ve gelirlerini bu farktan kazanırlar. Bu kişiler aldığı menkul kıymetin değerlenmesini bir süre bekleyebilir. ya da beklemeden üzerine kâr payı koyarak da direkt satma işlemi başlatabilir. Eğer müşteriler için iş yapacaksa farklı sorumlulukları da bulunur. Bunların başında emirlerin hemen yerine getirilmesi gelir. Bütün bu görev ve sorumluluklara sahip kişiler, dealer kimdir sorusunun cevabıdır.
Her ülkenin bu meslek için belirlediği şartlar oldukça farklıdır. Türkiye’de dealer olmak için okumak gerekli mi sorusu oldukça merak edilir. Yatırım danışmanlığı gibi yerlerde bu unvan adı altında çalışmak için gerekli birkaç şart bulunur. Dealer olmak için gerekli şartlardan biri, üniversite mezuniyetidir. En az 2 yıllık ön lisans veya 4 yıllık bir lisans mezuniyeti gerekir. Özellikle Ekonomi ve Finans gibi bölümlerden mezun olma şartı pek çok kurum tarafından talep edilir. Daha sonra istenilen unvanı elde edebilmek için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından verilen lisanslama işlemi tamamlanmalıdır. Menkul Kıymet Yatırım Fonu ve Borsa Yatırım Fonu’nda “Portföy yöneticisi” olarak çalışabilmek için Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 lisanslama sınavına girmek gerekir. Yatırım amacıyla türev araçlar dâhil edilirse, Türev Araçları Lisansı da almak gerekir. Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı’nda; Genel Müdür, İç Kontrol Elemanı, Müfettiş veya Portföy Yöneticisi olmak için Sermaye Piyasası Faaliyetleri 3 sınavından başarılı olmak gerekir. Risk Yönetim Birimi Personeli için ise Türev Araçları lisansına sahip olmak da şarttır. İstenilen alanda çalışabilmek için bu sınavlarda başarılı olmak gerekir. Her sınav konusundan en az 50, bütün sınav ortalaması olarak ise en az 60 almak gerekir. Daha sonrasında istenilen lisanslama işlemlerine başlanabilir. Kişiler kendi parasıyla da menkul kıymetler alım satımı yapabilir. Her iki durum için de ilgili alanda bilgi sahibi olmak; iyi kazanç sağlamak ve zarar etmemek için gereklidir. Ekonomi ve piyasa hakkında ilgili eğitimler alarak kişi kendini bu alanda geliştirebilir. Ayrıca alanla ilişkili konferanslara ve seminerlere katılmak da kazancı artırmak ve zararı önlemek için önemlidir.
Dealer olmak için gerekli şartlar, bünyesinde çalışılan kurumun özelliklerine ve sektöre bağlı olarak da değişiklik gösterir. İlk olarak SPK tarafından verilen lisanslara sahip olmak gerekir. Ayrıca, başarılı bir şekilde bu mesleği icra edebilmek için belli beceriler ve yetenekler de gereklidir. Bunlar şu şekilde belirtilebilir:
Dealer olarak çalışabilmek için öncelikle çalışma alanı belirlenmelidir. İşe alım şartları her şirket için değişebilir. Öncelikle, gerekli mezuniyete sahip olunmalıdır. Özellikle istenen unvan için gerekli lisans alınmalıdır. Bunun için Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yılın belirli aylarında yapılan lisanslama sınavlarına girmek gerekir. Bu sınavlar genelde yılda 3 defa yapılır. Geçerli bir not alabilmek için kurum tarafından verilen eğitimler mevcuttur. İlgili alanlara yönelik kişisel çalışmaya uygun materyaller de kullanılabilir. Geçerli notlar elde edildikten sonra lisanslama işlemleri başlatılır. Gerekli evraklar teslim edildikten bir süre sonra istenilen lisans elde edilir. Daha sonra elde edilen bu lisans ile iş ilanlarına rahatlıkla başvuru yapılabilir.
İşe alım süreçlerinde genellikle, sözlü ve yazılı değerlendirme yapılır. Mülakatlarda başarılı olmak için alanla ilgili bilgi ve terimlere hâkim olunmalıdır. Daha öncesinde finans gibi benzer alanlarda deneyim sahibi olmak kişiyi ön plana çıkarabilir. Dealer maaşları; sahip olunan deneyim süresine, ilgili olunan menkul kıymet alanına ve sorumluluklar gibi çeşitli koşullara bağlı olarak değişkenlik gösterir. Zamanla, alanla ilgili deneyim kazanıldıkça elde edilen gelir de artış gösterir. Dealer iş ilanı sayfalarında gerekli şartları inceleyerek bu konuda fikir sahibi olmak mümkündür. Bu alanda kariyer basamaklarını tırmanmaya hemen başlamak istiyorsanız Kariyer.net sitesinde yer alan dealer iş ilanları seçeneklerine göz atabilir, kriterlerinize uygun ilanlara başvuru yapabilirsiniz.
Dealer Mülakatları