Mimarlık ve mühendislik projelerinde, çizime uygun olarak yapılan inşaat uygulamalarına ait hesaplamalar hakediş olarak kabul edilir. Bu hesaplamaları yapan uzmanlar ise hakediş mühendisleridir. Yerinde yapılan uygulamaların hesaplamaları metre ve hesap makinesi ile planlanır. Mimari ve mühendislik alanlarında hakediş mühendisi kimdir sorusunu soran pek çok mezun bulunur. İlgili alanlardan mezun olanlar, hakediş mühendisi ne demek konusunu araştırabilir ve kariyerlerine yön verebilirler. Projelerin çizim aşamasında belirlenen metrajlar, uygulama sonunda kontrol edilmelidir. Metrajlar arası farklar, işveren ile yüklenici arasında bir hesaba bağlanır. Bu hesapların karşılaştırılması ve kontrol edilmesi için de hakediş mühendisi bulundurmak gereklidir. Sahada bizzat kendisi ölçer ve hesap yapar. Saha personellerinin çalışmaları, birçok araç ile kayıt altında tutulur. İlgili kişi, tamamlayacağı hakediş çalışmasını bir dosya formatında işvereni ile paylaşır. İşverenin yükleniciye yapacağı ödeme ya da yüklenicinin almış olduğu fazla ödeme tespiti için projenin hakediş dosyası ile sunulması şarttır. Kullanılan malzemeler ve yapılan uygulamalar proje hakedişini ortaya çıkarır.

Hakediş mühendisi nedir sorusunu cevaplamak için görev ve sorumlulukları tanımlamak en doğrusudur. Bu anlamda hakediş mühendisi görev tanımı için bir projenin ödeme ve yapıma uygunluğunu denetlemek amacıyla hesaplanması cevabı verilebilir. Bir hakediş çalışmasında hakediş mühendisi sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir;

• Proje için kullanılan kaplama ve altyapı malzemelerinin hesaplanması,
• Proje esasına uygun malzeme kullanılıp kullanılmadığını denetleme,
• Yönetmeliklere uygun imalat ve montaj kontrolleri,
• Sahada çalışan personellerin tespiti ve yapılan işler ile karşılaştırılması,
• İşin teslim süresinin sözleşmede belirlenen süre ile karşılaştırılması,
• İşin kalitesinin kontrolü ve eksiklerinin bildirilmesi,
• Yapılan işlerin tespiti, hesaplanması ve proje ile uyumunun kontrol edilmesi.

Bu görev ve sorumluluklar ile hakediş mühendisi olarak çalışmak isteyen herkes, teori ile saha uygulamalarını doğru bir şekilde yorumlayabiliyor olmalıdır.

Sektör içerisinde hakediş mühendisi olmak için Mühendislik ya da Mimarlık Fakültelerinde ayrı bir eğitim birimi yoktur. Mimarlık veya İnşaat Mühendisliği eğitimi alan herkes inşaat sektöründeki firmalarda bulunan hakediş mühendisi pozisyonunda yer alabilir. Yalnızca mezuniyet sonrası, hakediş dosyası hazırlama konusunda tecrübe edinilmesi gerekir. Nasıl hazırlanılacağı konusu, bu sektörde hizmet veren kurumlar aracılığı ile öğrenilebilir. Bu nedenle hakediş mühendisi eğitimi için sahada yer almak gerekir. Çünkü hakkediş dosyasında yer alacak proje hesapları için ölçülerin yerinde yapılan uygulamalar üzerinde alınması şarttır. Aynı zamanda proje haricinde ilave uygulamalar da mühendis tarafından not edilir. Mühendislik ve Mimarlık Fakültelerinde de hakediş mühendisi olabilmek için gerekli olan meziyetler hakkında eğitimler verilir. Bir projenin malzeme ve uygulama hesaplarının nasıl yapılacağı öğretilir. Bu nedenle hakediş mühendisi olmak için fakülte mezunu olma şartı aranır. Çünkü hazırlanan hakediş dosyasının işveren tarafından onaylanabilmesi için hem hakedişi hazırlayan hem de bu dosyayı kontrol eden uzmanların mimarlık ya da mühendislik imzasına ihtiyaç duyulur. Hakediş dosyaları, bilirkişi raporları gibi kabul edilebilir.

Bir hakediş mühendisi ne iş yapar sorusu için aranan şartları bilmek gerekir. Mimarlık ya da Mühendislik Fakültelerinden mezun olduktan sonra hakediş alanında çalışmak için ayrı bir tecrübe dönemi gerekebilir. Çünkü bu alanda çalışan bir hakediş mühendisi, bir proje çizmez. Çizilmiş ve uygulanmış bir projenin denetlenmesinden sorumludur. Bu nedenle yapılan uygulamayı ve çizimleri hesaplamak için ayrı bir hakediş mühendisi ihtiyacı yaşanır. Yüklenici firma aynı zamanda hakkediş dosyasından da sorumlu olabilir. Ancak aranan şartlardan bir diğeri de yapılan her hesaplamanın ve tespitin kanıtlanabiliyor olmasıdır. Sayılabilir ve gösterilebilir veriler ile hakediş dosyası hazırlanılması beklenir. Projenin niteliği, hakediş süresi ve uygulamaların ilaveler ile artış göstermesi gibi birçok kriter hakediş mühendisi maaş seçeneklerine etki eder.