YKS’de bir adayın tercih yapabilmesi için gereken ilk koşul yerleşmek istediği programın puan türünde hesaplanmış herhangi bir puana sahip olmasıdır. Eğer sınava girmişsen, ama bazı puan türlerinde ya da hiçbir puan türünde puanın hesaplanmamışsa tercih bildiriminde bulunma hakkın yoktur.
Bir adayın hangi durumda puanı hesaplanmaz?
TYT puan türünde sınavın Türkçe ya da Matematik testlerinin herhangi birinden 0,5 (yarım) netin dahi yoksa TYT puanın hesaplanmaz ve TYT ile öğrenci alacak 2 yıllık program tercihi yapamazsın. Ayrıca TYT’deki bu testlerden yarım net çıkaramadığında zaten AYT ve YDT puanların da hesaplanmayacağı için tercih yapacak puana erişmenin ilk yolu TYT Türkçe ya da Matematik testlerinin en az birinden yarım netlik bir başarı göstermelisin.
Sayısal puanının hesaplanması için TYT Türkçe veya Matematikteki yarım nete ilave olarak AYT Matematik ya da Fen Bilimleri testlerinin de en az birinden yarım net çıkarmak zorundasın. Sözel puanının hesaplanması için TYT Türkçe veya Matematikteki yarım nete ilave olarak AYT Edebiyat Sosyal Bilimler-1 ya da Sosyal Bilimler-2 testlerinin de en az birinden yarım net çıkarman gerekir. E.A. puanının hesaplanması için ise TYT Türkçe veya Matematikteki yarım nete ilave olarak AYT Matematik ya da Edebiyat Sosyal Bilimler-1 testlerinin en az birinden yarım netin olmalı. Dil puanının hesaplanması için de TYT Türkçe veya Matematikteki yarım nete ilave olarak yabancı dil testinden en az yarım net çıkarmalısın.
Bu koşulları sağladıktan sonra ikinci bir koşul ise sıralama barajı koşuludur. Sıralama barajı Tıp için Y-SAY puan türünde 50 bin, Diş Hekimliği için Y-SAY puan türünde 80 bin, Eczacılık için Y-SAY puan türünde 100 bin, Mimarlık için Y-SAY puan türünde 250 bin ve mühendislikler için ise Y-SAY puan türünde 300 binlik dilimde bulunmayı gerektirir. Ayrıca Hukuk için Y-EA puan türünde 125 bin, öğretmenlik programları için ise o öğretmenlik için gerekli olan Y-puanında 300 binlik dilimde olman gerekir.
Bir programı seçmeye uygun puan türüne sahip olman o puan türündeki tüm programları seçme hakkını verse de yerleşme şansının az olduğu ya da hiç olmadığı programları tercih listene almaman ve zaten 24 ile sınırlı tercih hakkını genellikle yerleşme şansın bulunan programlar arasında kullanman doğru olandır. Bu programları belirlerken hem kendi sıralama değerlerine hem de o programların bir önceki yıl aldığı son öğrencinin sıralama değerlerini kıyaslaman yararlı olur. Kılavuzdaki veri, geçen yıl o programa giren son öğrenci sıralamasıdır. Büyük sapmalar ve değişiklikler yaşanmaz.
Tercih yaparken dikkat etmen gereken bir diğer kural ise bazı programların cinsiyet, sağlık raporu, fiziki özellikler (boy-kilo) ve sınav yabancı dili gibi özel koşullarının bulunmasıdır. Bunlara uygunluğunu da özel koşul maddelerini okuyarak kontrol edebilirsin.
Tercih işlemleri belli bir takvimle sınırlıdır. Dolayısıyla bu takvimin içinde tüm işlemlerini yapman gerekir. Tercih sürecini geçirdiğin taktirde bunun telafisi ancak ek yerleştirme sürecinde mümkündür. O da kısıtlı kontenjanlar ve daha üst düzey bir başarı gerektirebilir.
Tercihlerin istersen tek programdan istersen 24 ayrı programdan oluşabilir. Tercihlerini sadece tek bilim dalından programlara ayırabileceğin gibi ilgi duyduğun farklı bilim dallarından oluşan bir liste de hazırlayabilirsin. Tercihlerinin tamamı 2 yılık ya da tamamı 4 yıllık olabileceği gibi bazıları 4 yıl bazıları 2 yıl da olabilir hiç sakınca yok.
Özel yetenek sınavıyla öğrenci alacak programlar tercih listesinde bulunmaz. Bu nedenle özel yetenek sınavıyla öğrenci alan bir güzel sanatlar ya da konservatuvar programını o listeye almaya çalışmamalı, doğrudan o programların bağlı olduğu fakültelere özel yetenek sınavı için müracaat etmelisin.
Tercih formu dijital bir formdur. ÖSYM’nin Aday İşlemleri Sistemine programın 9 haneli dijital kodları girilerek giriş işlemleri tamamlanır. Bu kodlar dışında ayrıca bir bilgi girmene gerek yoktur. O girişleri internet ortamında istediğin sırayla tercih sürecinin biteceği gece 23.59’a kadar yapabilirsin.
