Her gün yataktan kalkıp koşa koşa gittiğimiz işimiz! Koşa koşa mı dediniz? Yoksa siz sabahları yataktan kalkmak ve işe gitmek istemiyor musunuz? İşinizi sevmiyor olabilir misiniz? Ya da siz aslında çalışmayı mı sevmiyorsunuz? Yrd. Doç. Dr. Psikolog Ozanser Uğurlu, birçok çalışanın kendine sorduğu bu sorunun cevabıyla ilgili görüşlerini aktarıyor.
Çalışmak zorundayız. Hayatımıza devam etmek için, para kazanmak zorundayız. Bazılarınızın benimle aynı fikirde olmadığını görebiliyorum. Zaten kim çalışmak ister ki? Çalışmak insanı zorlayan bir şey. Çalışmadan da yaşayabiliriz! Mümkün mü? Eğer çalışmak sizin için sadece para kazanmak anlamına geliyorsa ve ben parayı ya da parayla satın aldığım şeyleri başka yollardan temin edebilirim diyorsanız o zaman çalışmak zorunda değilsiniz!
Peki, çalışmak sadece para kazanmak için gerçekleştirdiğimiz bir eylem midir? Bu sorunun cevabı pek çok insan için yumurta ile tavuk arasındaki ilişkiye benzer: Para kazanıp temel ihtiyaçlarımızı karşılamak için çalışırız, çalışırız çünkü para kazanmamız ve temel ihtiyaçlarımızı karşılamamız gerekir. Çalışmak ve para arasındaki ilişki karmaşıktır. Ancak bir gerçek var ki; çalışmak sadece temel ihtiyaçlarımızı değil psikolojik ihtiyaçlarımızı da karşılamak için bize imkanlar sunar.
İnsanlar neden çalışır?
İnsanlar çalışırlar çünkü beynimiz gün içerisinde bir şeylerle uğraşmak ister. Diyelim ki; ıssız bir adaya düştünüz. Adada yiyecek, içecek, barınak sorunu yok, hayatınızı tehlikeye atacak hiçbir yırtıcı hayvan etrafınızda dolaşmıyor… Ne yapacaksınız, ekmek elden su gölden hayatınızı devam ettirmek bu kadar kolay olunca eninde sonunda bir sopa bulup yeri kazımaya başlarsınız. Neden mi? Çünkü beyniniz bir şeylerle uğraşmak ister. Kurduğumuz uygarlığa bir bakın, her şeyi ama her şeyi beynimizin bir şeylerle uğraşma isteğinin yarattığı motivasyon ile gerçekleştirdik, gerçekleştiriyoruz. Öyleyse çalışmak her şeyden önce beynimizin temel bir ihtiyacını, bir şeyler yapma isteğini karşıladığı için hayatımızın bir parçası.
Çalışmak sadece çalışmak değildir!
Çalışmanın bir diğer amacı, ortaya çıkarttıklarınızla bir şeyler üretmek ve bir işe yaramış olma hissini tatmin etmektir. Çalışan her insan bir sonuç elde eder ve bu sonuç onun kendisini iyi hissetmesini sağlar. Çünkü bir şeyleri başarma ihtiyacı temel psikolojik ihtiyaçlarımızdandır. Diğer taraftan çalışırken insanlarla ilişki kurarız ve bu sayede diğerleriyle iletişime geçer, üyesi olduğumuz grup tarafından kabul görürüz; diğer bir deyişle çalışırken aslında temel psikolojik ihtiyaçlarımızı da karşılamış oluruz. Bu nedenle aslında çalışmak sadece çalışmak değildir. Çalışmak insanın hem fiziksel hem de psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak için bulduğu bir yöntemdir.
İşimi seviyor muyum?
Çalışırken karşıladığımız ihtiyaçlarımıza bakılacak olursa çalışmak insanın psikolojik bütünlüğü için çok değerli. Diğer bir deyişle, çalışmak kendimizi iyi hissetmek için olmazsa olmaz bir yaşam gerçeği. Çalışmaktan hoşlanmıyorum dediğinizde bilin ki, ortada başka bir sorun vardır? Ve büyük ihtimalle bu sorun işinizden kaynaklanıyordur. Çünkü çalışmak bizim için böylesine temel bir gerçeklik ise siz sabahları koşa koşa işinize gitmiyor, işten çıktığınızda kendinizi iyi hissetmiyorsanız işinizle ilgili sorunlarınız var demektir.
Ne yapacağız?
Çalıştığınız ortam, o ortamdaki insanlar, o insanlarla ilişkileriniz, işin karşılığında kazandığınız para, iş yükünüz gibi pek çok unsur işinizden memnun olup olmadığınızı belirleyen önemli faktörler. Eğer işinizle ilgili memnuniyetsizlikleriniz varsa bunları genelleyip çalışmaktan hoşlanmıyormuş gibi davranmaktan vazgeçin.
Çünkü her ağzınızı açıp işinizle ilgili şikâyette bulunduğunuzda bu sizin çalışma eylemine karşı genel tutumunuz haline gelebilir. Çalışmayı sevmemek mümkün değil çünkü o temel ihtiyaçlarımızı karşılıyor. İşinizle aranızdaki ilişkinizi çalışma eylemine karşı tutumlarınıza yansıtırsanız yaşam enerjinizi bloklamaya başlarsanız, sabahları yataktan kalkmak zorlaşır, depresif duygu durumuna kapılır hayattan zevk almamaya başlarsınız. Ve sonunda ‘çalışmayı sevmiyorum’ diyerek kendinizi doğanıza aykırı bir pozisyona taşırsınız.
Çalışmak başka şeydir hangi işte çalıştığınız başka bir şey. İşinizi sevmediğiniz için kendinizi çalışmaktan soğutmayın, neyi sevmiyorsunuz, neden sevmiyorsunuz analiz edip çözüm yolları arayın. Çünkü çalışmak psikolojik bütünlüğümüz için ihtiyaç duyduğumuz bir gerçeklik ve ona sandığımızdan çok daha fazla ihtiyacımız var.
