Diyaliz hemşiresi veya hemodiyaliz hemşiresi, diyaliz uygulamasıyla tedavi edilen hastaların bakım işlerinden sorumlu kişidir. Böbrek fonksiyonları yeterli düzeyde olmayan kişiler, belli kurallar dahilinde hemodiyaliz cihazına bağlanırlar. Böbreklerde filtrasyonu gerçekleşemeyen kanın temizlenmesi sağlanarak diyaliz uygulaması tamamlanır. Bu işlem, başlangıçtan sonuca kadar çeşitli müdahale ve kontrolleri gerektirir. Hastanın diyalize verdiği fizyolojik tepkilerin takibi, hemşireye düşen başlıca sorumluluktur. Böbrek fonksiyonlarının tetkik edilmesi ve hastalık tanılarının yapılması doktorların göreviyken hastalığın gerektirdiği uygulamaları yönetmek hemşirenin görevidir. Donanımlı ve gelişime açık adaylar, bu alanda birçok iş fırsatı yakalayabilir. Sağlık sektöründeki iş gücü ihtiyacını karşılayabilecek enerjik ve eğitimli diyaliz hemşiresi adayları kamu kurumlarında veya özel kuruluşlarda çalışabilirler.

Diyaliz hemşiresi ne iş yapar sorusunun yanıtı mesleğin iş tanımının yapılmasına yardımcı olur. Sağlık hizmetlerinin dikkatli takip gerektirmesi, hastaya yapılan müdahalelerin eksiksiz olması, acil müdahaleler yapılırken hata yapmaktan kaçınılması hemşirelerin görevidir. Diyaliz hemşiresi için önemli olan mesleki detaylar, bu mesleği diğer hemşirelik dallarından ayırır. Diyaliz hemşiresi kimdir sorusuna görev tanımı açısından şu cevapların verilmesi mümkündür:

• Uygulama başlamadan önce hastayı ve hasta yakınlarını hemodiyaliz hakkında bilgilendirir.
• İlk defa diyaliz uygulanacak hastaların heyecanlı olması hâlinde onların sakinleşmesini sağlar.
• Hastanın uzanacağı yatağı hazırlar.
• Diyaliz odasının nem, sıcaklık ve havalandırma koşullarını ideal seviyede tutar.
• Cihazda arıza olup olmadığını tespit eder, arıza varsa teknik ekibe bilgi verir.
• Kan temizleyici solüsyonların bulunduğu şişeyi veya serumları cihaza bağlar.
• Başlangıçta hastanın tansiyon ölçümünü yapıp not alır veya aklında tutar.
• Vücutta arıtılamayan kanın hemodiyaliz cihazına alınabilmesi için fistül girişlerini gerçekleştirir.
• Kanın çekilme hızını ayarlar.
• Hemodiyaliz devam ederken yaşamsal fonksiyonların ne durumda olduğunu gözlemler.
• Uygulama bitiminde tansiyon ölçümü yaparak başlangıçtaki değerle sonuç değerini kıyaslar. Riskli ve risksiz tansiyon aralıklarını bilir.
• Can kaybı yaşanması hâlinde, odadaki hastaların psikolojik açıdan etkilenmesini önlemek için sakin kalır. Kaybedilen hastayı morg ünitesine sevk eder.

Diyaliz hemşiresi kime denir sorusunun cevabını özetleyen görevler arasına diyaliz odasının düzenini sağlamak da eklenebilir. Diyalizin her aşamasında hemşireler sorumluluk üstlenir.

Diyaliz hemşiresi eğitim konusunda yeterlilik göstermesi beklenen bir pozisyondur. Doğrudan diyaliz hemşiresi unvanıyla işe başlamak isteyenlerin aklına diyaliz hemşiresi olmak için hangi okul bitirilmeli sorusu gelebilir. Bu kişilerin bir ön lisans bölümü olan Diyaliz bölümünü tamamlamaları gerekir. Hemşireliğe daha erken başlamak için sağlık meslek liselerinden mezun olunması gerekir. Geçmiş dönemde sağlık meslek lisesi mezunları doğrudan hemşire unvanı kazanabilirken günümüzde yardımcı hemşire olarak göreve başlayabilirler. Deneyim kazanma açısından, sağlık meslek lisesini bitirip yardımcı hemşire konumunda bir süre görev yapmak, adaya avantaj sağlayabilir. Diyaliz hemşiresi nasıl olunur sorusuna cevap arayanlar vakıf veya devlet üniversitelerinin bünyesinde bulunan sağlık meslek yüksekokullarını araştırabilirler. Diyaliz teknikeri veya diyaliz hemşiresi olmak için eğitim alınabilecek yüksekokullara; Akdeniz Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi örnek verilebilir.

Diyaliz hemşiresi, bir sağlık kuruluşunda çalışmanın gerektirdiği şartları yerine getirebilmelidir. Diyaliz hemşiresi, hastalara birebir müdahale edebileceğinden temizliğe oldukça dikkat etmelidir. Hijyenik, çalışkan ve uzun süre mesai yapabilecek adaylar hemşire olmaya uygundur. Diyaliz cihazının kullanımı için gereken ayarlamaları gerçekleştirebilmek ve aynı anda birden çok hastanın diyaliz sürecini gözlemleyebilmek temel şartlardır. Sorumluluk bilinci ve yardımseverlik, hemşireliğin temel özelliklerindendir. Diyaliz hemşiresi, güler yüzüyle hastanın kaygısını azaltabilmelidir. Pratik deneyimle beraber teorik bilgiye sahip olmak, uygulamaya dair merak edilen soruların cevaplanabilmesi açısından önemlidir. Diyaliz hemşiresi, uzun süre boyunca odaklanarak çalışacağı için hemşire olmak isteyen adaylarda konsantrasyon sorunu bulunmaması gerekir. Özellikle ileri yaştaki hastalarda görülebilecek negatif belirtileri tespit edebilmesi ve gerektiğinde ilk yardım yapabilmesi gerekir. Bu tip durumların tespiti de dikkat gerektirir. Diyaliz hemşiresi maaş ve prim miktarı, hemşirenin memuriyet derecesine veya görev alınan özel kurumun şartlarına göre değişiklik gösterebilir.