Malzeme mühendisi; birçok türde teknoloji ve ürünü geliştirmek için, malzemelerin araştırılması, belirlenmesi, tasarımı ve geliştirilmesinden sorumludur. Ürünlerin performans, dayanıklılık ve maliyet etkinliğini geliştirmek için malzemeleri farklı şekillerde birleştirir veya değiştirir. Seramikten plastiğe, polimerden endüstriyel minerallere kadar birçok farklı malzeme ile çalışır. Malzemeleri işlemek için; elektrikli alet, laboratuvar ekipmanı ve bilgisayar teknolojisini kullanır.

Çeşitli endüstrilerde, bilgisayar çiplerinden uçak kanatlarına, golf malzemelerinden kar kayaklarına kadar bir dizi ürün oluşturmak için kullanılan malzemeleri geliştiren ve test eden malzeme mühendisinin mesleki yükümlülükleri şunlardır;

• Malzemelerin üretilmesi ve birleştirilmesi için uygun yöntem ve kombinasyonları belirlemek,
• Süreç veya ürün tasarım hedefleriyle ilgili teknik özellik ve ekonomik faktörleri değerlendirmek,
• Malzeme performansını gözlemleyerek malzeme aşınma ve bozulmalarını değerlendirmek,
• Ürünün maliyet, özellik ve performans standartlarını karşılayacak malzeme ve üretim prosedürleri geliştirmek amacıyla laboratuvar operasyonları planlamak ve uygulamak,
• Yeni ürün planlarını gözden geçirmek ve mukavemet, ağırlık, ısı direnci, elektriksel iletkenlik gibi tasarım hedeflerine dayalı malzeme seçimi için önerilerde bulunmak,
• Müşteri ve çalışanlar için yeni malzeme ürünleri, uygulama veya üretim yöntemleri konusunda eğitim oturumları düzenlemek,
• Termal ve mekanik işlemler kullanarak metal alaşımlarının özelliklerini değiştirmek,
• Yeni projeleri planlamak ve değerlendirmek, gerektiğinde diğer mühendis ve şirket yöneticileriyle görüşmek,
• Teknolog, teknisyen ile diğer mühendis ve bilim adamlarının çalışmalarını denetlemek,
• Ürünlerin, ulusal ve uluslararası yasal şartlara ve kalite standartlarına uygunluğunu sağlamaya yardımcı olmak

Malzeme mühendisi olmak için, üniversitelerin dört yıllık eğitim veren Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümlerinden lisans derecesi ile mezun olmak gerekmektedir.